Pałac w Grubnie - wzniesiony w I połowie XIX wieku. Usytuowany na rzucie prostokąta posiada w narożnikach elewacji frontowej 2 wieżyczki o stożkowych dachach krytych łupkami. Sam budynek jest dwukondygnacyjny, który przykrywa czterospadowy dach (dachówka). Elewacja frontowa pałacu liczy 11 osi okiennych, a przed lico budynku wystaje murowana weranda, sięgająca pierwszego piętra. Sama bryła pałacu jest zwarta i ozdobiona skromnymi opaskami okiennymi oraz gzymsem wieńczącym, który spiera się na konsolach. Pałac jest otoczony pięknym i malowniczym parkiem. Przed frontem pałacu, na wąskich trawnikach rosną strzeliste świerki, od południowo-zachodniej strony dostępu bronią świerki, żywotniki, kilka robinii i lipy. Od północno-wschodniej strony pałacu rosną jesiony i klony. Zbocze skarpy, na której wznosi się pałac niczym średniowieczna forteca obronna, porastają różnorodne krzewy, wierzby płaczące i rosnące u podnóża jawory.          

Wabcz- Nazwa Wabcz po raz pierwszy pojawiła się w nadaniu Konrada Mazowieckiego dla bpa Chrystiana z 1222 r. Dokument krzyżackiego mistrza krajowego Meinharta z Qwerfurtu z 1288 r. ponawia lokację wcześniej istniejącej wsi. Wspomina także o działającej karczmie, wymienia przywileje mieszkańców oraz przytacza patronów nowego, murowanego kościoła św. Bartłomieja i Annę. Wabcz w średniowieczu był krzyżacką wsią czynszową należącą do starogrodzkiej komturii. Jeszcze w trakcie wojny trzynastoletniej Rada Miasta Chełmna dwukrotnie ubiegała się u Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie wsi do terytorium Chełmna, ale aż do 1505 r. Wabcz pozostał królewszczyzną. W tymże roku Aleksander Jagiellończyk przekazał wieś, podobnie jak wiele innych w okolicy, biskupom chełmińskim, jednak w 1516 r. bp Jan Konopacki wymienił ją z Howrekiem ze Smoląga za wieś Płowęż. Potomkowie Howreka przybrali z czasem nazwisko Wabczyńscy, posługiwali się herbem Leliwa i dzierżyli wieś do 1682 r. Anna Wabczyńska wniosła wieś w wianie do rodziny Konojadzkich herbu Prawdzic, który do dziś jest widoczny na mensach bocznych ołtarzy kościoła parafialnego. W 1728 r. Anna Konojadzka wniosła pół wsi w wianie do rodziny Działowskich, a 50 lat później ci ostatni posiadali już całą wieś. W 1848 r. Elżbieta Działowska poślubiła Jakuba Wilkxyckiego z Ryńska i w tym samym roku go pochowała. Włości po mężu puściła w dzierżawę, a sama mieszkała nadal w Wabczu, powiększając nawet powierzchnię majątku. W 1874 r. majątek ten wykupił Franciszek Kobylański z Kijewa, aby po 12 latach odsprzedać go Kazimierzowi Ślaskiemu z Orłowa. Na początku lat 30-tych XX w. Ludwika Ślaska poślubiła Tadeusza hr. Łosia, wtedy ppor. w 18 pułku Ułanów Pom. w Grudziądzu. Na początku II wojny światowej niemiecki okupant usunął oboje z Wabcza.

Kościół pw. Św. Bartłomieja i św. Anny.

 Wiadomość o murowanej świątyni w Wabczu pochodzi z 1288 r. i z tego czasu pochodzi jej główna część – korpus nawowy. Jeszcze w połowie XIV w. trwały prace budowlane przy wieży i w prezbiterium. W 1706 r. za sprawą Anny Wabczyńskiej została dobudowana kaplica św. Anny, a z końca XIX w. pochodzą wszystkie sklepienia wewnątrz świątyni. Wnętrze obiektu jest w większości barokowe, rokokowe i nowsze.

 

                                                                         Materiał opracował Zdzisław Grabowski.