Dulnik – osada młyńska nad rzeczką Lubianką, dopływem Drwęcy (w okolicy Ciechocina).
Początkowo zwana „Na Dole” lub „Nadole”, później „Dolnik” a obecnie Dulnik.

Nazwa wzięła się od jej położenia nad ujściowym (dolnym) odcinkiem rzeczki Lubianki.

Była zawsze przysiółkiem Nowej Wsi i wraz z nią należała do dóbr  biskupów włocławskich.

Po raz pierwszy młyn wodny Dulnik został wymieniony w dokumencie 26 kwietnia 1353 r., w którym bp kujawski Mikołaj z Gołańczy nadał go – młynarzowi Mikołajowi.

Młyn został zniszczony podczas wojny krzyżacko – polskiej w 1409 r.

W innym dokumencie z 1598 r. wspominana jest wyspa Ocule, należąca do młyna, którą można utożsamiać z Dulnickim Okołem, przylegającym do osady zakole Drwęcy i oddzielonym od niej starorzeczem tej rzeki, nazywanym Starym Drwęczyskiem.

Później w jego miejscu istniały kolejne drewniane młyny. Ostatni, istniejący po dzień dzisiejszy drewniany na cokole kamiennym, powstał wraz z domem młynarza na początku  XIX w.

W okresie zaborów w Dulniku istniała rosyjska strażnica przygraniczna, a drogą z Ciechocina przez Dulnik, Pomorzany, Ruziec do Dobrzynia poruszały się konne patrole rosyjskiej straży.

W swoich wyprawach powozem, przebywający na wakacjach, nastoletni Fryderyk Chopin dotarł także tutaj.

Ciekawostki: Zespół młyna: młyn wodny, dwór młynarza, czworaki (pocz. XX w.), staw młyński, którego wody spiętrza nowy jaz, prowadzona jest tu działalność agroturystyczna.

Obecnie jest tu dobrze utrzymany staw, sprawny jaz i młyn który jakby co dopiero skończył pracę.

- Młyn drewniany z 1903 r., czteropoziomowy, jedynie poziom piwniczny murowany.

Z drewna lub przy jego znacznym udziale wykonano większość urządzeń – nawet koła napędowe.
W przybudówce bocznej mieściło się dawniej koło młyńskie – źródło napędowe.
W piwnicy system przeniesienia napędu dla urządzeń na parterze.

Na parterze najważniejsza część młyna: kamienie młyńskie w obudowie, nad nimi kosz-lej zasypowy. To tu następowało mielenie ziarna. Mielenie ziarna do postaci mąki odbywało się etapami (tego typu urządzeń we młynie zachowało się kilka). Tworzą one ciąg technologiczny, którego pierwszą częścią jest przygotowanie ziarna – między innymi oczyszczanie, ostatni etap to odsianie drobno zmielonej mąki.

- Drewniana chata, dom młynarza z 1897 r., o konstrukcji zrębowej, oszalowany obecnie deskami, nazywany dworkiem.

 

Pierwszy odcinek Drogi Polskiej wiodący z katedry św. Jakuba w Olsztynie przez Iławę, bazylikę św. Tomasza w Nowym Mieście Lubawskim, Brodnicę do gotyckiego kościoła św. Jakuba w Toruniu, został już opisany i otwarty 25 lipca 2006 r. Tak jak w całej Europie znakiem szlaku jest żółta muszla morska na niebieskim tle.

Szlak św. Jakuba na terenie woj. kujawsko-pomorskiego: odcinek północny Toruń - Iława = 147 km, odcinek południowy Toruń - Trzemeszno = 108 km.

Łącznie znakarze OM PTTK w Toruniu wyznaczyli i przeprowadzili w terenie szlak Jakubowy o długości 255 km.

                                                                              Materiał opracował Tadeusz Perlik.