-Opis Stacji Pomp „Stare Bielany” w Toruniu.

Stacja Pomp „Stare Bielany” powstała w latach 1892-94 jako główny punkt czerpania i dystrybucji wody w Toruniu. Projekt, wykorzystujący najnowocześniejsze rozwiązania techniczne, opracował inż. Heinrych Metzger, a na potrzeby budowy wykupiono część folwarku bielańskiego oraz przyłączono leśny park wraz z znajdującym się tam cmentarzem rodziny Elsnerów.
Stacja, wraz z nowymi ujęciami wody „Barbarka” i „Fort Chodkiewicza”, stworzyła nowoczesny system pozyskiwania i dystrybucji wody dla potrzeb rozwijającego się przestrzennie i demograficznie miasta. Rozpoczęcie jej eksploatacji wiąże się z powstaniem przedsiębiorstwa Wasserwerk der Stadt Thorn (Miejskie Zakłady Wodociągowe), których działalność kontynuują do dziś Toruńskie Wodociągi Sp. z o.o.
Z biegiem lat unowocześniano urządzenia, zmieniała się technologia oraz rola poszczególnych obiektów. Obecnie mieści się tu Wydział Utrzymania Ruchu i Wydział Ujęć Gruntowych Toruńskich Wodociągów, a budynki i wyposażenie wieży ciśnień i hali pomp udostępniono zwiedzającym jako zabytki techniki.

Stacja Pomp „Stare Bielany” jest obiektem zabytkowym, wpisanym do rejestru zabytków. W wyniku przeprowadzonych prac rewitalizacyjnych i remontu wieży ciśnień oraz hali maszyn, możliwe było udostępnienie zwiedzającym tych interesujących, ponad stuletnich zabytków techniki. Ponadto, w celu uzupełnienia tradycyjnego muzealnictwa o zagadnienia z zakresu historii inżynierii i przemysłu, na czterech kondygnacjach wieży oraz w stylowej hali zorganizowano wystawę poświęconą historii wodociągów toruńskich i zagadnieniom techniki i infrastruktury komunalnej Torunia. Na tych, którzy zdecydują się wspiąć na szczyt ponad 30 metrowej wieży ciśnień czeka dodatkowa atrakcja – rozległa panorama północno-zachodnich dzielnic Torunia.

Obiektami Stacji Pomp „Stare Bielany” są:
1. Wieża ciśnień, pod dachem na wys. 30 m znajduje się stalowy zbiornik wody o pojemności 400 m3. Obecnie wieża pełni funkcje wystawienniczo-edukacyjne.
2. Hala maszyn, znajdowały się tu dwa silniki parowe z czasem zamienione na elektryczne. Napędzały one przez 18 godzin dziennie dwie pompy tłokowe o wydajności 150 m3 na godzinę.
Ich praca zapewniała stałą dostawę wody mieszkańcom Torunia.
3. Komora zasuw ze zbiornikami podziemnymi, dwa zbiorniki o pojemności 400 m3 każdy magazynowały wodę.

4. Studnia zbiorcza, stanowi czerpnię wody dla pomp.
5. Budynek mieszkalny, pomieszczenia biurowe, laboratoria.
6. Budynek warsztatowy.

7. Budynek gospodarczy.

8. Staw, gromadzi nadmiar wody gdy zapełnione są zbiorniki.

9. Cmentarz rodziny Elsnerów, miejsce pochówków z XIX/XX w.

                                             Materiał na podstawie folderu przygotował Tadeusz Perlik