Świecie -Jedno z najstarszych miast polskich; pierwsza wzmianka z 1198 r., kiedy to było stolicą samodzielnego księstwa pomorskiego, władanego przez Grzymisława; w następnym stuleciu Świecie było rządzone między innymi przez Świętopełka i Mściwoja. Po sprowadzeniu na niedaleką ziemię chełmińską Krzyżaków w roku 1226, było ważnym grodem obronnym Pomorza. W 1309 roku, jako ostatni punkt obrony, poddało się zakonowi.

Krzyżacy w Świeciu utworzyli komturię i rozpoczęli budowę zamku, ukończonego do roku 1350. Prawa miejskie chełmińskie Świecie otrzymało w roku 1338. Pod Grunwaldem oddziały ze Świecia były nieobecne, ale po porażce Krzyżaków to właśnie świecki komtur, Henryk von Plauen, ruszył do Malborka i ze świeckimi rycerzami objął komturstwo malborskie, przez co zamek nie wpadł w ręce Polaków. Podczas wojny trzynastoletniej zamek kilkakrotnie zmieniał właścicieli, ostatecznie zajęli go Polacy. Aż do "potopu" szwedzkiego miasto bogaciło się na handlu wiślanym, jednak Szwedzi zupełnie zniszczyli Świecie i doszczętnie spalili zamek. Miasto ze zniszczeń odbudowywało się przez około 100 lat.

Położone nad samą Wisłą, było często narażone na niszczycielskie powodzie. Dopiero w połowie XIX wieku nastąpiły przenosiny miasta na wysoki lewy brzeg Wdy. Liczba ludności wzrosła wtedy z 3166 w 1849 r. do około 6000, a w przeddzień wybuchu II wojny światowej Świecie liczyło już około 10 000 mieszkańców.

Podczas działań wojennych, a zwłaszcza jesienią 1939 roku, było miejscem eksterminacji miejscowej ludności. W lasach mniszkowskich wymordowano 1350 pacjentów szpitala psychiatrycznego, a na ul. Polnej rozstrzelano około 40 Żydów.

Sartowice -wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świecie.

Prawdopodobnie jeszcze w XVII wieku przejściowo lub na dłużej w miejscowości osiedlili się mennonici. Mieli oni za zadanie zagospodarować obszary w dolinie Wisły, która dotąd często była zalewana przez rzekę. Osiedlali się oni na tych ziemiach na prawie holenderskim. Oznacza to, że mogli oni czerpać zyski z tytułu dzierżawy, ale bez prawa do własności ziemi i bez możliwości nabycia jej przez zasiedzenie. We wsi jest zabytkowy drewniany kościół i klasycystyczny pałac. Kaplica przypałacowa była miejscem schronienia ludności w czasie II wojny światowej. Park otaczający wieś znajduje się pod ochroną przyrody. W parku znajdziemy między innymi: miłorząb dwuklapowy, buk zwyczajny (odmiana czerwonolistna wraz z wyżłobionymi w nim podpisami lokalnych mieszkańców - najstarszy wpis nożem sięga 1922 roku oraz odmiana płacząca), 450-letni dąb imienia Ulricha Wilhelma Grafa Schwerina von Schwanenfelda o wysokości 30m i obwodzie 4m, platany klonolistne, kasztany jadalne.

                                                                    Materiał opracował Zdzisław Grabowski.