Wycieczka autokarowa uczestników

"Wędrówek Rodzinnych" - Świecie nad Osą.

08.09.2018 r.

Organizatorzy:  Oddział Miejski PTTK im. Mariana Sydowa w Toruniu.

Prowadzący – Zasłużony instruktor krajoznawstwa Henryk Miłoszewski.

W wycieczce autokarowej uczestniczyło 48 osób

Opis krajoznawczy Wycieczki:

Uczestnicy udali się autobusem do miejscowości Świecie nad Osą gdzie wzięli udział w wędrówce w ramach otwarcia „Ścieżki dydaktycznej – Wokół Grodziska”. Ścieżka została przygotowana oraz oznakowana w ramach współpracy Gminy Świecie z Oddziałem Miejskim PTTK w Toruniu w 2017 r. Na trasie rozmieszczonych zostało 14 tablic z treścią, ubarwionych zdjęciami opisywanych obiektów. Poza tablicami oraz oznakowaniem trasy powstał folder o ścieżce który otrzymali uczestnicy. Wędrówka odbyła się po oznakowanej ścieżce dydaktycznej mającej na celu pokazanie walorów krajoznawczo-przyrodniczych oraz historii najbliższych okolic Świecia.
Długość trasy ok. 12 km.

Świecie nad Osą to duża wieś gminna położona w widłach Osy i Lutryny zwanej Małą Osą. Największą atrakcją tej miejscowości jest ogromne grodzisko wczesnośredniowieczne.

Gród w Świeciu nad Osą w wiekach X – XII pełnił nie tylko rolę „strażnicy” przed napadami Prusów, ale biorąc pod uwagę jego wielkość stanowił prawdopodobnie siedzibę naczelnika, któremu podlegały inne grody rozsiane wzdłuż pogranicza polsko-pruskiego.
Miejscowość wymieniona została w 1391 r. w pod nazwą Swecze jako krzyżacki folwark, a w
1404 r. wieś była lokowana na prawie chełmińskim.

Obszar wsi jest rozległy i obejmuje kilka miejsc, które dosłużyły się własnych nazw i własnej historii takich jak: Świecie – Dwór, Świecie – Wieś, Świecie – Młyn, Małe Świecie, Lemaństwo, Dębniaki i Jerusalem.

Uczestnicy wycieczki po dojechaniu do Świecia, zatrzymali się przed Urzędem Gminy gdzie spotkali się z panem Ireneuszem Majem - wójtem i Grzegorzem Gilem – gospodarzem Gminnego Ośrodek Kultury.

Po wspólnej fotce grupa pod przewodnictwem Henryka Miłoszewskiego wyruszyła na wędrówkę

ścieżką dydaktyczną „Wokół Grodziska”, zatrzymując się przy obiektach zaopatrzonych w tablice.

Tablica 1 – Cmentarz ewangelicki z XIX w. usytuowany na wzniesieniu  o pow. 0,25 ha. Na terenie nekropoli zachowało się kilkadziesiąt czytelnych pochówków.  

Tablica 2 – Olejarnia Łączów założona w 1992 r., jest to firma rodzinna w której produkuje się bogate w tłuszcz oleje roślinne, tłoczone na zimno – po zwiedzeniu była możliwość zakupu.

Tablica 3 – Dolina Osy jest naturalną granicą pomiędzy historycznymi ziemiami: chełmińską na południu i Pomezanią na północy. Niestety widok na dolinę rzeki zasłoniła bujna roślinność.

Tablica 4 – Składowisko śmieci, to gminne wysypisko śmieci powstałe na terenie dawnej żwirowni w końcu 1993 r. i funkcjonowało do końca 2003 r. – teren został zrekultywowany.

Tablica 5 – Żwirownia to miejsce odkrywkowego wydobywania piasku i żwiru, jest jednym z najgłębszych złóż eksploatowanych w tej części województwa  – obecnie nieczynna.

Tablica 6 – Struga Radzyńska posiada całkowitą długość 23 km. Wypływa z mokradeł i jeziorek koło Gawłowic i w Świeciu uchodzi do Lutryny. Strugę zasilają liczne rowy melioracyjne i wody podziemne.

Tablica 7 – Urząd Gminy Świecie nad Osą, miejscowość Swecze wymieniona została w 1391 r. jako folwark krzyżacki w którym hodowano konie i owce, posiada bogatą historię.

Tablica 8 – Gminny Ośrodek Kultury powołany został w 1975 r. Bogata oferta kulturalno-sportowa przyciąga dzieci, młodzież i dorosłych z całej gminy.

Tablica 9 – Lutryna, zwana Lustrzycą lub Małą Osą wypływa z 2 jeziorek koło Chojna posiada 36 km długości a uchodzi do Osy ok. 2 km od Świecia. Rzeka odwadnia bezleśne tereny rolnicze.

Tablica 10 – Grodzisko usytuowane na wysokim wzniesieniu. Jest to grodzisko dwuczłonowe na planie nieregularnej elipsy, obejmuje gród właściwy i podgrodzie, funkcjonowało od 2 poł. X w. do

1 poł. XIV w. Teren grodziska o walorach obronnych wykorzystali Krzyżacy wznosząc budowlę obronną na początku XIV w. Z wałów grodziska roztaczają się piękne widoki na Świecie i okolicę. 

Tablica 11 – Dwór I, należący do majątku powstał w 1 poł. XIX w. Zbudowany na planie prostokąta o układzie wnętrz dwutaktowym. Posiada skromne cechy klasycystyczne. Obok park.

Tablica 12 – Młyn z elektrownią wodną pochodzi z 1906 r. Budynek 4 kondygnacyjny, posiada konstrukcję szkieletową. W budynku funkcjonuje mała elektrownia wodna o wydajności 60 kW/h.

Tablica 13 – Dwór II, wzniesiony około poł. XIX w. w stylu późno klasycystycznym. To parterowy budynek z facjatą, dwutaktowy, murowany z cegły na kamiennej podmurówce

Tablica 14 – Cmentarz choleryczny, usytuowany na zboczu niewielkiego wzniesienia o miejscowej nazwie „Cholernik”. Składa się z kompozycji: metalowego Krzyża z krucyfiksem oraz 2 głazów.

Po wędrówce uczestnicy wycieczki spotkali się na terenie GOK gdzie zostali ugoszczeni przez gospodarzy Świecia nad Osą grochówką, kiełbaskami oraz kawą i herbatą. Był to bardzo miły akcent na zakończenie wycieczki, nie obyło się też bez wspólnej pamiątkowej fotki.

Bonusem od prowadzącego wycieczkę H. Miłoszewskiego było zboczenie z trasy i obejrzenie w drodze powrotnej w Linówku zespołu pałacowo-parkowego z połowy XIX w. wchodzącego w skład posiadłości rodziny Bielerów których w latach 1830 – 1945 była ona własnością.

                                                                      Sprawozdanie opracował: Tadeusz Perlik.

        Relacja fotograficzna T. Perlik.