|
Sobota 25.10.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK".
W dniu 25 października 2025 roku Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 9.00, przy skrzyżowaniu ulic Strzałowej z Łódzką. Trasa wędrówki będzie wiodła przez Rudak, do Czerniewic i z powrotem na Rudak. Długość przejścia pieszego wyniesie ca 15 km. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki pieszej PTTK Hanna Czech.
Rudak – wieś wzmiankowana historycznie w 1340 roku (Rodecke),w dokumencie komtura nieszawskiego Heinricha Zenge, który sprzedał część ziemi niejakiemu Hermannowi Gerunge. Rudak podobnie jak sąsiednie wioski czynszowe: Gosorzyn, Stawki Małe, Stawki Duże oraz Piaski podlegał administracyjnie komturstwu nieszawskiemu. W 1603 roku opustoszała wieś Rudak została zasiedlana przez osadników olęderskich na mocy przywileju królewskiego. W 1661 roku w lustracji królewskiej została wymieniana karczma znajdująca się na gruntach wsi Rudak i Gosorzyn, którą prowadził Jan Baron. Jeszcze kilkakrotnie w historii Rudaka były przedłużane kontrakty lokacyjne dla olędrów, zwykle na okres 40 lat i tak było m.in. w 1648, 1683, 1767r oraz 1782 roku. Od 1466 cały teren dawnego komturstwa nieszawskiego przeszedł na własność Królestwa Polskiego, dla jego administracji utworzono starostwo dybowskie, z siedzibą na zamku „Dybów”. W 1765 roku wioski Rudak i wchłonięty przez nią – Gosorzyn posiadały 18 osadników olęderskich, gospodarujących na 18 włókach ziemi (ok. 300 ha). W 1885 roku cały obszar Rudaka obejmował 812 ha i był zamieszkały przez 785 mieszkańców, z których 620 było wyznania ewangelickiego. W 1938 roku Rudak przyłączono do Torunia. Ciekawostki krajoznawcze: kościół pw. Opatrzności Bożej, wzniesiony w latach 1902 – 1909, pierwotnie ewangelicki; dawna pastorówka obecnie plebania z lat 1902 – 1909; ruiny Fortu Kolejowego z lat 1863 – 1866 na planie sześcioboku; cmentarz ewangelicki przy ul. Włocławskiej z połowy XIX wieku oraz cmentarz ewangelicki przy ul. Rudackiej, także z połowy XIX wieku. Na wydmach na Rudaku odkryto pozostałości obozowisk prehistorycznych myśliwych (tzw. „łowców reniferów”) z okresu schyłkowego paleolitu (IX – VIII tysiąclecie p.n.e.).
Środa 29.10.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „60+z PTTK" .
W dniu
29 października
br. Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „60 + z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 10.00 przy
Toruń PLAZA (ul. Broniewskiego). Temat wycieczki – zegary słoneczne.
Długość przejścia ok. 5 km. Wycieczkę poprowadzą przodownicy turystyki
pieszej PTTK Teresa i Grzegorz Karasiewicz.
W centralnym punkcie Doliny Marzeń
wspaniale się prezentuje rzeźba – zegar słoneczny odsłonięty 19 lutego
1973 roku na pamiątkę 500-letniej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika.
Kompozycja „Gnomon” powstała łączy sztukę i naukę. Projekt
gnomoniczny wykonał astronom prof. Andrzej Strobel. Ta potężna betonowa
kula obłożona została bazaltową kostką a na jej obwodzie rozmieszczono
13 tablic mosiężnych symbolizujących godziny od 6.00 do 18.00. Rzeźba
została zaprojektowana przez Ewelinę Szczech-Siwicką i Henryka
Siwickiego. Samą kulę wykonało Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego w
Toruniu, a Toruńska Fabryka Wodomierzy i Zegarów"Metron" odlała tablicę
pamiątkową oraz 14 tarcz, które ustawiał prof. Strobel. Unikalny zegar
słoneczny nie działa, gdyż nad jego 13 tarczami brakuje gnomonów.
Środa 05.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „60+z PTTK" .
Wycieczka
5 listopada 2025r.
Zbiórka godz. 10.00 - pl. Rapackiego przy pomniku Piłsudskiego.
Temat "Spotkanie z Knappem".
Długość trasy ok. 4 km.
Prowadząca Teresa Karasiewicz.
Sobota 08.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK".
W dniu
8 listopada 2025
roku Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz.
9.00, na przystanku MZK (Bractwo Kurkowe), przy Szosie Chełmińskiej,
skąd nastąpi wyjście na trasę. Trasa wędrówki będzie podzielona na 2
części, pierwsza poprowadzi przez Fort VI, Fort V oraz przez dzielnicę
Mokre, z zakończeniem przy dworcu PKP Toruń Wschodni (5 km). W części
drugiej uczestnicy wezmą udział w queście, związanym z dzielnicą Mokre
(5 km). Łączna długość
przejścia wyniesie ca 10 km. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki
pieszej PTTK Hanna Czech.
Fort V Karol Chodkiewicz
( III, Scharnhorst)
znajduje się przy ul. polnej. Wzniesiony w latach 1878 – 1884 jako
standardowy – główny. Bardzo dobrze zachowany. Zachował najwięcej
elementów wyposażenia. Zwiedzanie obiektu jest utrudnione. Na zewnątrz
fortu na uwagę zasługuje zachowany w dobrym stanie stok bojowy z
zaznaczonym przedstokiem. Znakomicie widoczne poszczególne fazy nie
zakończonej modernizacji fortu z roku 1914. Warto też zwrócić uwagę na
przebudowany dom wałmistrza. Za fortem od północy czytelny, lecz
zaniedbany teren dawnej fabryki amunicji.
Fort VI Jarema Wiśniowiecki
(IIIa, Dohna) zlokalizowany jest przy
Szosie Chełmińskiej. Zbudowany w latach 1889 – 1893 jako fort
artyleryjski pośredni.. Mocno zniekształcony przez zasypanie fosy na
całym obwodzie. Dobrze zachowane elementy budowli Urządzeń fortu jak:
koszary nasady, poterny, klatki schodowe, schrony wałowe i punkty
obserwacyjne oraz koszary główne fortu. Po uzgodnieniu z dzierżawcą
fortu można poznać urządzenia fortu np. kominki w dawnych izbach
żołnierskich. Ciekawostką jest przebudowana na schron przeciwlotniczy
kaponiera szyjowa. Część fortu znajduje się w użytkowaniu Toruńskiego
Bractwa Kurkowego.
Środa 12.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „60+z PTTK" .
W dniu
12 listopada
br. Oddział
Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego im. Mariana
Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do udziału w
kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego cyklu
„60 + z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 10.00 na pl. 18
Stycznia, przy dworcu PKP Toruń Miasto. Temat wycieczki „Boża Męka”.
Długość przejścia ok. 5 km. Wycieczkę poprowadzą przodownicy turystyki
pieszej PTTK Teresa i Grzegorz Karasiewicz.
Określenie „Bożej Męki” dotyczy krzyży i kapliczek, związanych z kultem
religijnym. W Toruniu niegdyś było wiele takich miejsc, przy których
modlono się, przechodząc obok, żegnano znakiem krzyża świętego lub
przechodząc zdejmowano czapkę. Kapliczki i krzyże z kolei upamiętniały
jakieś zdarzenia z przeszłości: istniejący wcześniej cmentarz, mogiłę,
tragiczne wydarzenie, bitwę lub jako wota dziękczynne,
w intencji uzyskania łaski lub wyrażenia wdzięczności za otrzymane
łaski.
Jedna z takich „Bożych Męk” stała nieopodal cmentarza, usytuowanego w
rejonie ulic: Staszica, Podgórnej i Bażyńskich (obejmującego teren
basenu i plebanii), przynależnego do 1923 roku, do gminy Mokre. Cmentarz
dla gminy Mokre powstał w tym miejscu w 1811 roku. Powszechnie nazywany
był od stojącej nieopodal cmentarza kapliczki – Bożą Męką. Na początku
międzywojnia, w krótkim czasie z terenu cmentarza usunięto wszystkie
nagrobki i splantowano go, nie naruszając spokoju spoczywającym. Pod
koniec grudnia 1924 roku magistrat Torunia podjął decyzję o likwidacji
cmentarza na Mokrem w rejonie ulic: Czarnieckiego i Staszica, a pod
koniec marca 1930 roku podczas budowy domów dla robotników usunięto
„Bożą Mękę”.
Sobota 15.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK".
W dniu
15 listopada 2025
roku Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz.
8.45, na dworcu PKP Toruń Główny, skąd odjadą o godz. 8.55 do
stacji Bydgoszcz Leśna. Trasa wędrówki powiedzie do Myślęcinka, skąd
powrót do punktu wyjścia. W programie spacer po Leśnym Parku Kultury i
Wypoczynku w Myślęcinku. Łączna długość
przejścia wyniesie ca 15 km. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki
pieszej PTTK Marek Ruciński.
Środa 19.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „60+z PTTK" .
W dniu
19 listopada
br. Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „60 + z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 10.00
przy pętli tramwajowej (Uniwersytet) na Bielanach. Celem wycieczki
będzie – „Szmalcówka”.
Długość
przejścia ok. 5 km. Wycieczkę poprowadzą przodownicy turystyki pieszej
PTTK Teresa i Grzegorz Karasiewicz.
„Szmalcówka” – W okresie od listopada 1940, do lipca 1943 roku,
w budynkach
zbudowanej w 1930 fabryki smalcu i rafinerii olejów jadalnych,
hitlerowcy
zorganizowali obóz dla całych rodzin Polaków z Pomorza.
Przez
obóz przeszło ponad 18.000 osób, zmarło ca 1.000 osób, w tym około 400
dzieci i niemowląt. W 1976 roku przy ul. Grudziądzkiej 124/126
odsłonięty został pomnik upamiętniający obóz
z tablicą, o
treści: "W tym miejscu w latach 1940 – 1943 był niemiecki obóz
przesiedleńczy dla Polaków z Torunia i okolic Umwandererzentrallager –
Thorn, zwany "Szmalcówką". Pomnik ku czci ofiar hitlerowskiego obozu
"Szmalcówka", przesunięto w 2008 roku, na obecne miejsce. Wcześniej stał
obok budynków Urzędu Miasta Torunia i Toruńskich Zakładów Urządzeń
Młyńskich "Spomasz".
Inny
pomnik "Dzieciom Polskim Ofiarom Faszyzmu" ufundowany dla ofiar 334
dzieci polskich, zamordowanych w „Szmalcówce”, znajduje się na cmentarzu
komunalnym nr 2, usytuowanym w rejonie ulic Grudziądzkiej i Kozackiej.
Sobota 22.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK".
W dniu
22 listopada 2025
roku Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz.
7.35, przed dworcem PKP Toruń Miasto, skąd odjadą o godz. 7.45 autobusem
firmy ES-BUS do miejscowości Papowo Biskupie. Trasa wędrówki będzie
wiodła z Papowa Biskupiego, przez Dubielno, Lipienek, do Kornatowa
(stacja PKP). Łączna długość
przejścia wyniesie ca 14 km. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki
pieszej PTTK Jacek Orłowski.
Lipieniek
– wieś. W 1277 roku wódz Jaćwięgów Skumand zdobył gród krzyżacki w
Lipienku, który następnie spalił. Kilka lat później w 1291 roku w
drewnianym zamku został wydany przez mistrza krajowego ziemi
chełmińskiej Meinharda von Querfurt przywilej lokacyjny dla miasta
Grudziądza. Na początku XIV wieku Krzyżacy zaczęli wznosić murowany
zamek, który przeznaczono na siedzibę urzędnika krzyżackiego – wójta. W
1374 roku zostały zinwentaryzowane trzy działa znajdujące się na zamku w
Lipienku. Jest to pierwsza informacja o artylerii na obecnych ziemiach
Polski. Siedzibę administracyjną – wójtostwem zamek był od 1325 roku
(wójt Fryderyk), do 1421 roku, w którym wójtostwo zostało wchłonięte
przez komturstwo kowalewskie. W 1410 roku zamek został czasowo zajęty
przez wojska polskie. W 1411 roku do zamku zaproszony został przez
ówczesnego wójta Henryka Holda, przywódca Towarzystwa Jaszczurczego
Mikołaj z Ryńska. Podczas uczty został podstępnie uwięziony i
dostarczony do zamku w Grudziądzu, gdzie po kilku dniach bez sądu został
ścięty na rynku. W zamian za ułatwienie schwytania Mikołaja, wójt Henryk
Hold szybko awansował zostając w tym samym roku komturem w Radzyniu
Chełmińskim, a później w latach 1413 – 1414 komturem w Toruniu. Od 1454
roku, do 1772 roku zamek był własnością króla polskiego, a który już od
1466 roku był siedzibą starostwa niegrodowego. W trakcie wojen
szwedzkich zamek został zniszczony. Ciekawostki: ruiny zamku
krzyżackiego założonego na wzgórzu, rozplanowanego na rzucie kwadratu ze
ściętym pd. – wsch. narożnikiem. Zamek składał się z czterech skrzydeł
otaczających wewnętrzny dziedziniec. Brama wjazdowa do zamku znajdowała
się we wsch. skrzydle. Cały zamek otoczony był oporowym murem, który
poprzedzała mokra fosa. Przed bramą wjazdową od wsch. rozciągało się
przedzamcze. Mury oporowe zbudowane były w większości z głazów
narzutowych z użyciem łamanego granitu. Na zamkowym wzgórzu znajduje się
odsłonięta sklepiona kolebkowo piwnica skrzydła pn. zamku. Całość ruin
jest mocno zarośnięta. Sąsiadujący z ruinami dwór wzniesiono w 2 połowie
XIX wieku. Budowla późnoklasycystyczna, być może wzniesiona na
fundamentach wcześniejszej (piwnice sklepione kolebkowo). W otoczeniu
dworu znajduje się park krajobrazowy z połowy XIX wieku z 23 gatunkami
drzew (najciekawsze z nich to: sosna wejmutka i wiąz górski).
Środa 26.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „60+z PTTK" .
W dniu
26 listopada
br. Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego
im. Mariana Sydowa w Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do
udziału w kolejnej wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego
cyklu „60 + z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 10.00
przy dworcu PKP Toruń Wschodni, na pl. Fryderyka Skarbka. W ramach
wycieczki będzie realizowany quest o Mokrem.
Długość
przejścia ok. 5 km. Wycieczkę poprowadzą przodownicy turystyki pieszej
PTTK Teresa i Grzegorz Karasiewicz.
Sobota 29.11.2025r
Wycieczka piesza z cyklu „Wędrówki rodzinne z PTTK".
W dniu
29 listopada 2025
roku Oddział Miejski
Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego im. Mariana Sydowa w
Toruniu zaprasza mieszkańców miasta i regionu do udziału w kolejnej
wyprawie krajoznawczo – pieszej w ramach popularnego cyklu „Wędrówki
rodzinne z PTTK”. Spotkanie uczestników o godz. 8.50, przy
platformie przesiadkowej, na pl. Rapackiego. O godz. 9.00 wyjazd
autobusem MZK linii nr 131 do miejscowości Rozgarty. Trasa wędrówki
będzie przebiegała na trasie: Rozgarty, Stary Toruń, Stawy Przysieckie,
Barbarka, z zakończeniem na pętli MZK przy ul. Pawiej. Łączna długość
przejścia wyniesie około 15 km. Wyprawę poprowadzi przodownik turystyki
pieszej PTTK Wojciech Pydyn.
Stawy Przysieckie
– Na północ od Przysieka znajduje się zespół zbiorników wodnych
określanych mianem „Stawów Przysieckich”. Powstały one w okresie II
wojny światowej na skutek prowadzonej eksploatacji złóż torfu przez
mieszkańców Torunia i okolic w celu pozyskania taniego materiału
opałowego. Przeciętna głębokość wyrobisk wynosi około 1,5 metra.
Powstałe wyrobiska w wyniku działania wód podskórnych zostały zasilone
wodą tworząc unika;lny zespół akwenów. Powierzchnia stawów wynosi około
15 ha. Z roślinności porastającej brzegi wód należy wymienić pałkę
szerokolistną, wąskolistną oraz trzcinę pospolitą. Ze stawów bierze
początek Kanał Główny odwadniający pradolinę Wisły na obszarze od
Torunia do Czarnowa. Kanał posiada około 30 km długości, uchodzi do
Wisły na terenie dawnej osady Kamieniec, około 1,5 km w dół rzeki Wisły,
od dawnej przeprawy promowej Solec Kujawski – Ostromecki Przewóz.
Henryk Miłoszewski ©
|
