Kornatowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Lisewo. Osada wymieniana w 1437 r. jako własność Zakonu w wójtostwie lipienieckim. W 1525 r. należała do Franciszka Estkena z Torunia. W 1531 roku król Zygmunt l zezwolił Franciszkowi Estkenowi na sprzedaż wsi staroście golubskiemu Stanisławowi Kostce.

We wsi jest jezioro Kornatowskie o powierzchni 48,6 ha i głębokości maksymalnej 3 m. Do lat 80. XX wieku w miejscowości stał dwór. Pozostały jedynie relikty parku z początku XX wieku. Znajduje się tu stacja kolejowa.

 

Lipienek – Zamek krzyżacki w ruinie, wzniesiony przypuszczalnie w latach 1300–1330. Zamek wzniesiono na długim półwyspie wchodzącym daleko w jezioro (obecnie częściowo wyschnięte). Zamek główny był regularny i czteroskrzydłowy, w planie zbliżony do kwadratu o wymiarach 38 m na 39 m z wieżą na rogu. Zamek posiadał dwie kondygnacje naziemne i magazynowe poddasza. Dziedziniec obiegały ganki, a w narożu północno-wschodnim znajdowała się wieża główna. Od wschodu zamek poprzedzony był rozległym otoczonym murem przedzamczem na planie trapezu ze stodołą, oborą, kuźnią, browarem i gorzelnią. Z murów przedzamcza zachowała się jedynie sklepiona kolebkowo piwnica i pozostałości kamiennego muru ograniczającego przedzamcze od zachodu. Wg prof. Stanisława Jóźwiaka w latach 1285-1334 roku była to główna siedziba komtura ziemi chełmińskiej, a po likwidacji tej komturii była to siedziba wójta krzyżackiego o nadzwyczajnych uprawnieniach, ponieważ podległego bezpośrednio tylko wielkiemu mistrzowi w Malborku. W 1291 roku wydano tu przywilej lokacyjny dla miasta Grudziądza. Zamek był na tyle silny, że jesienią 1330 roku nie był w stanie go zdobyć król Władysław Łokietek mimo wsparcia wojsk węgierskich i litewskich, w związku z czym 18 października król zawarł tu rozejm z Krzyżakami. W 1410 roku zamek zajęły wojska Władysława Jagiełły. W 1411 roku Krzyżacy pojmali na zamku wspierającego Polskę rycerza Mikołaja z Ryńska, którego następnie ścięli na rynku w Grudziądzu. Od II pokoju toruńskiego z 1466 roku przyłączony do Polski i od tego czasu była to siedziba polskich starostów z rodu Kostków i osób z nim spokrewnionych aż do 1655 roku. Ostatnim starostą z rodu był Stanisław Franciszek Kostka. Po nim starostwo przejął z dniem 16 września 1655 r. Albrecht Czerski. Zabudowania zostały częściowo zniszczone w czasie wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku, a po I rozbiorze Polski w 1772 r. rozebrane w większości przez Prusaków. Obecnie po zamku widoczne są na powierzchni nieliczne relikty, a jego teren jest trudno dostępny.

 

Dwór klasycystyczny z XIX wieku.            

                                                                           Opracował: Zdzisław Grabowski.