Papowo Biskupie -Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawiła się 5 sierpnia 1222 r. Wcześniej była znana pod nazwami: Papouo. Pierwsza wzmianka o miejscowości dotyczy przekazania jej przez biskupa płockiego Gedko biskupowi Chrystianowi. W latach 1466-1505 Królewszczyzna królów polski, a następnie darowana przez króla Aleksandra Jagiellończyka biskupom chełmińskim. Własnością kościelną miejscowość przestała być w 1773 roku.

Zamek w Papowie Biskupim - Budowę niewielkiego zamku konwentualnego rozpoczęto od budowy muru obwodowego, potem zbudowano skrzydło północne (główne), a następnie pozostałe skrzydła. W dalszej kolejności wybudowano przedbramie i nieregularne przedzamcze. Kolejne prace wykonywano na zamku na początku XV wieku. Zamek nie miał wieży głównej i był to typowy kasztel z małymi wieżami narożnymi oraz dziedzińcem otoczonym drewnianym gankiem. Nietypowe w zamku w Papowie było to, że zbudowano go w większości z kamieni polnych, a nie z cegły tak jak zamki zbudowane w późniejszym okresie. Do 1410 roku znajdowała się tutaj siedziba niewielkiego komturstwa. Po Bitwie pod Grunwaldem w lecie 1410 roku na krótko zamek obsadziło rycerstwo polskie. Po wycofaniu wojsk polskich była to siedziba wójta krzyżackiego. W 1411 roku polski rycerz Janusz Brzozogłowy najechał Papowo co spowodowało zniszczenia na przedzamczu. Podczas Wojny trzynastoletniej w 1454 roku na zamku schronił się Wielki marszałek, komtur gdański i komtur grudziądzki. W dniu 7 lutego 1454 roku zamek został zdobyty przez walczące po stronie Polski wojska Związku Pruskiego i czeskich rycerzy najemnych pod dowództwem pruskiego rycerza Ottona Machwica. Zamek obsadziła załoga dowodzona przez Janka z Targowiska. Wkrótce król Kazimierz Jagiellończyk rozkazał zniszczyć zamek, jednak w 1458 roku, zamek obsadziły krzyżackie oddziały zaciężne pod dowództwem Bernarda Szumborskiego na czele 55 żołnierzy. W lipcu tego samego roku pod zamek podeszli Polacy dowodzeni przez rycerza Piotra z Szamotuł, w związku z czym Krzyżacy się poddali. Następnie wojska polskie zamek spaliły realizując polecenie króla. W 1466 roku zamek został włączony do Królestwa Polskiego i wszedł w skład Królewszczyzny. Jego pierwszym starostą został Gabriel Bażyński. W 1505 roku król Aleksander Jagiellończyk nadał obiekt biskupom chełmińskim, którzy w XVI wieku częściowo rozebrali go przed 1639 rokiem na materiał budowlany na potrzeby budowy seminarium duchownego w Chełmnie, jednak z uwagi na to, że zamek zbudowano z kamieni polnych, w dużym stopniu przetrwał tę rozbiórkę. W rękach biskupów ruiny zamku pozostawały do I Rozbioru Polski w 1772 r. W XIX wieku dalszych zniszczeń dokonali okoliczni mieszkańcy.

Bielczyny - wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie toruńskim, w gminie Chełmża. Miejscowość związana jest z działalnością i kultem bł. Juty von Sangerhausen. Znajduje się tutaj sanktuarium jej poświęcone z kaplicą z 1635 r.

Błogosławiona Juta, Juta z Chełmży, Juta z Bielczyn. Pochodziła z Turyngii, z bogatych książąt brunszwickich. Wyszła za mąż za nieznanego nam z imienia rycerza von Sangerhausen, w którym tak rozbudziła pobożność, że udał się do Jerozolimy dla uczczenia miejsc świętych. W wieku 20 lat owdowiała (mąż zmarł w drodze do Ziemi Świętej) i samotnie wychowywała dzieci. Juta rozdała majątek ubogim, a sama o „żebraczym chlebie” odwiedzała sanktuaria i posługiwała chorym. Po usamodzielnieniu dzieci, związała się z beginkami i należała do kręgu osób skupionych wokół Mechtyldy z Magdeburga. Ok. 1256 roku krewny jej męża (Anno von Sangershausen) został wielkim mistrzem krzyżackim i zaprosił Jutę do ziemi chełmińskiej, aby modlitwą i pokutą wspierała dzieło nawracania Prus, Litwy i Jaćwieży. Juta osiadła za murami miasta. Miała osobisty kontakt z pierwszym biskupem chełmińskim Heidenrykiem oraz Janem z Łobdowa, którzy byli jej spowiednikami. Prowadząc ascetyczny tryb życia, opiekowała się zapewne wraz z innymi beginkami niewielkim szpitalem św. Jerzego na przedmieściach Chełmży. Tradycja mówiąca o tym, iż osiadła w pustelni w Bielczynach, wydaje się mało wiarygodna z racji na późne pochodzenie mówiących o tym przekazów oraz fakt, że była to praktyka niezgodna z typowym dla duchowości beginek akcentem na pełnienie dzieł miłosierdzia. Legenda mówi, że aby szybciej dotrzeć do kościoła Juta miała dar chodzenia przez jezioro.

Kaplica rodziny Zawiszów Czarnych w Chełmży – neobarokowy zabytek sepulkralny, grobowiec rodziny Zawiszów Czarnych herbu Sulima z Warszewic. Wzniesione w 1879 roku mauzoleum znajduje się na terenie tzw. „starego” cmentarza powstałego w I. poł. XIX w. w miejscu dawnego średniowiecznego kościoła św. Jerzego ze szpitalem (przytułkiem) dla trędowatych, który rozebrano w 1827 roku. Fronton bogato zdobionej budowli zwieńczonej krzyżem zdobią herby nawiązujące do bitwy pod Grunwaldem. W ołowianych trumnach spoczywają tutaj potomkowie rodziny Sczanieckich z Nawry oraz Zawiszów Czarnych z Warszewic, m.in. Alfred Zawisza Czarny, powstaniec listopadowy, który po śmierci 13 maja 1878 r. został tutaj pochowany.

                                                                         

                                                                        Opracował: Zdzisław Grabowski.