Łąkorz (wieś) – wzmiankowana w 1414 roku w krzyżackiej „Księdze Strat” jako spalona. W 1415 roku został wymieniony pleban łąkorski. W latach 1423-1424 stanowiła własność Krzyżaków w komturstwie radzyńskim. W 1439 roku wielki mistrz krzyżacki Paweł von Russdorf nadał część opustoszałej wsi Hansowi Kaschlo. Ponadto, w przywileju dla rycerza Kaschlo była również mowa o prawie do wolnego połowu ryb w jeziorze Płowęż. W 1570 roku wieś była własnością królewską. W XVII wieku dobra ziemskie łąkorskie weszły w skład nowo utworzonego starostwa łąkorskiego, którego starostami byli przedstawiciele możnego rodu Czapskich. W 1759 roku starostą łąkorskim był Tomasz Czapski. Ciekawostki krajoznawcze: kościół św. Mikołaja Biskupa, gotycki zbudowany na początku XIV wieku przez Krzyżaków. Warto zobaczyć w nim drewnianą chrzcielnicę, barokową z 1 połowy XVIII wieku i krucyfiks gotycki z przełomu XV/XVI wieku. Drewniane chałupy z 1 połowy XIX wieku. Częściowo zniszczony murowany wiatrak typu holender z końca XIX wieku. Muzeum Lokalne powstałe dzięki inicjatywie Jana Ostrowskiego, który zgromadził wiele zabytkowych przedmiotów związanych z historią wsi oraz sprzętu i maszyn używanych na wsi. W centrum miejscowości, przy przystanku PKS znajduje się początek turystycznego szlaku zielonego Brodnica – Łąkorz o długości 56 km, administrowany przez Oddział Miejski PTTK w Toruniu.
Jajkowo -Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w
1438 r. Znajdowała się pod panowaniem krzyżackim do
traktatu toruńskiego z 1466 r. Następnie była majątkiem
królewskim. Po 1772 r. włączona została do Prus.
Właścicielami w XVIII w. byli m.in. Błażejewscy, a w
1737 r. Melchior Błażejewski. Kolejnymi właścicielami
majątku byli Abramowscy. Rodzina ta pochodziła z
Niemiec, wzmianki o nich pochodzą z XVI w. kiedy to
Sigmund von Gebrannof w 1558 r. założył wieś Jebrammen
pod Gołdapią, a jego synowie Stenzel, Bastian, Hans i
Albrecht Witold zaczęli używać nazwiska Abramowski.
Rodzina otrzymała szlachectwo, i w XVIII w. osiadła w
Stanowie (Stenkendorf) koło Ostródy, gdzie wybudowała
pierwszą siedzibę - okazały pałac. W 1845 r. August
Abramowski z żoną Karoliną z domu Frymm, postanowili
przenieść się w inne strony. Za las sprzedany w okolicy
Świecia nad Drwęcą nabyli majątek w Jajkowie. W 1869 r.
majątek liczył 2910 mórg, 18 domów i posiadał gorzelnię
parową. Zamieszkiwało go 183 mieszkańców. Należały do
niego dobra Kantyła liczące 158 ha. August nieustannie
powiększał majątek i pod koniec XIX w., gdy przejmował
go syn - Paul, liczył on 713 ha, w tym 419 ha gruntów
ornych. Do rzeźni odstawiano rocznie 230 wołów i 800
owiec. Pod okiem zarządców majątek kwitł i w brakowało
mu tylko stosownej rezydencji. Paul mieszkał w
Stenkendorf, gdzie ożenił się z pochodzącą ze starego
niemieckiego rodu Gertrudą von Pieschel. Na pocz. XX w.
Paul Abramowski rozpoczął budowę nowej siedziby w
Jajkowie, w miejscu starego dworu. Zmarł w 1918 r., zaś
dalsze prace prowadzono pod okiem wdowy, Gertrudy.
Budowlę ukończono przed 1920 r. Majątek po Gertrudzie
przejął syn, Erich, urodz. w 1922 r. W okresie
międzywojennym w majątku na stałe było zatrudnionych 150
pracowników., w tym 14 woźniców. Hodowano tu również
konie wysokiej klasy, kupowane m.in. przez polską
kawalerię. Dom Abramowskich był zawsze otwarty dla
gości, a zimą urządzano polowania i zabawy myśliwskie. 2
września 1939 r. Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza
Państwa Polskiego w reakcji na doniesienia o aktach
dywersji, ze strony paramilitarnych grup miejscowych
Niemców przeprowadzili ?akcję oczyszczającą?. W ferworze
walk z dywersantami jeden z polskich oddziałów wpadł do
Jajkowa i nie słuchając wyjaśnień administratora Rebe,
oblał benzyną zabudowania, po czym spalił pałac oraz
zabudowania gospodarcze.
W 1945 r. rodzina Abramowskich została wysiedlona do
Niemiec, a majątek stał się własnością Skarbu Państwa
Polskiego, następnie utworzono tu Państwowe Gospodarstwo
Rolne.
Opracował: Zdzisław Grabowski.