- Po prawie 2 godzinnej podróży autobusem uczestnicy dotarli do centrum Świecia i z marszu rozpoczęli zwiedzanie miasta.
Świecie – położone przy ujściu Wdy do Wisły w północnej części wojew. kujawsko -pomorskiego, należy do najstarszych miast pomorskich i nadwiślańskich.
Pierwsze wzmianki o Świeciu pochodzą z 1198 r. jako siedzibie księcia Grzymisława. Krzyżacy zdecydowali się na utworzenie w Świeciu komturstwa około 1320 r. Zakon doceniając znaczenie polityczno -gospodarcze Ziemi Świeckiej, w 1335 r. zaczął wznosić murowaną warownię w widłach Wisły i Wdy. W 1338 r. Świecie otrzymało przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim, a ukończony w 1350 r. zamek wkrótce stał się siedzibą komturów. Po bitwie grunwaldzkiej wojska Władysława Jagiełły zajęły miasto, jednakże Świecie powróci w granice Królestwa Polskiego dopiero na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 r. Dzięki dogodnemu położeniu geograficznemu (nad brzegiem Wisły) oraz na przecięciu szlaków handlowych Świecie rozwijało się bardzo dynamicznie. Do bogacącego się miasta ściągali osadnicy z odległych krajów - Holendrzy, Szkoci, Niemcy, Żydzi. Jednak w XVII w. zarówno działania wojenne podczas potopu szwedzkiego jak i zaraza zwana „czarną śmiercią” doprowadziły do znacznego wyludnienia miasta.
W XVIII w. w wyniku traktatu rozbiorowego Świecie znalazło się pod rządami pruskimi. Po odbudowie ze zniszczeń, w 1818 r. Świecie stało się siedzibą nowoutworzonego powiatu. W 1854 r. po jednej z większych powodzi, która uszkodziła prawie wszystkie budynki, podjęto decyzję o translokacji miasta na lewy brzeg Wdy. Przenosiny trwały do końca 1885 r.
- Zwiedzanie Świecia rozpoczęliśmy od Kościoła p.w. św.
Andrzeja Boboli. To neogotycka, potężna bryła
neogotyckiej świątyni, zbudowana pierwotnie dla Luteran
w latach 1891-94. W panoramie miasta dominuje jego dwu
hełmowa wieża, wysoka na 46 m, najwyższy tego typu
obiekt w Świeciu. W wyposażeniu dominuje neogotyk, a
także część sprzętów przeniesionych tutaj ze
zniszczonego kościoła na Starym mieście. Następnie grupa
przemaszerowała na Duży Rynek, nieco pochyły plac
otaczają powstałe w końcu XIX w. kamieniczki, spośród
których wyróżnia się, stylizowany na obronny zameczek z
wieżą i blankami, obecny Pałac ślubów. Pierwotnie
budynek ten, wybudowany z jasnej cegły w 1879 r., pełnił
funkcję ratusza. Na rynku w 1996 r. ustawiono pomnik
miasta - wyobrażonym jako drzewo, na której zapisano
najważniejsze wydarzenia z dziejów Świecia. Kolejny
obiekt to kościół pobernardyński. Sprowadzeni w 1626 r.
przez ówczesnego burmistrza zakonnicy mieli
przeciwdziałać szerzeniu się reformacji. Obecna barokowa
budowla powstała w latach 1692-1720 wraz z zabudowaniami
klasztornymi, wykorzystywanymi od lat przez Szpital
Psychiatryczny. Nieduży, jednonawowy kościół, o
wyposażeniu z epoki Stanisława Augusta, oczarowuje swoim
pięknem. Wejście do świątyni prowadzi przez wybudowaną w
1741 r. wieżę bramną z późnobarokowym hełmem i
krużganki, otaczający dawny dziedziniec klasztorny,
datowany na 1800 r. Warto zwrócić uwagę na Pomnik Serca
Jezusowego, ustawioną na cokole usytuowanym na placu
przy bramie do klasztoru – kościoła. Pomnik ten
wzniesiono w latach międzywojennych ku pamięci Świecian
uczestniczących w wojnie polsko - bolszewickiej.
Schodzimy ulicą Sądową w dół, by przez most na Wdzie
dostać się na obszar Starego Miasta, zajęty obecnie
przez ogródki działkowe. Z morza zieleni wystają
pozostałości świeckiego zamku. Świecki zamek należy do
nielicznych wodnych fortec średniowiecznej Europy.
Wykorzystując wzniosły klin stworzony przez Wdę i Wisłę
oraz książęcy gródek, w latach 1335-50 wzniesiono tu na
planie regularnego kwadratu o boku 70 m. zamek obronny,
będący później siedzibą komturii świeckiej. Wokół
liczących sobie blisko metr grubości murów pozostawiono
przestrzeń do ćwiczeń i turniejów, a narożnikach
wybudowano cztery baszty. Od strony południowej zamek
chroniony był przez sztuczny przekop łączący wody Wisły
i Wdy. Zachowane do dziś skrzydło północne stanowiło
najbardziej reprezentacyjną część budowli. Na ówczesnym
piętrze znajdowała się tu kaplica św. Katarzyny,
mierząca 23,5 m. długości i 8,45 m. szerokości. W
grubych na ponad 3 m. murach znajdowało się siedem
wysokich okien oraz dwa wejścia główne z kapitularza i
pomocnicze do zakrystii z baszty północno - wschodniej.
Majestatyczna baszta północno-zachodnia stanowiła
dawniej miejsce ostatecznej obrony, zwane donżonem, a w
okresie pokoju służyła do obserwacji terenu i
sygnalizacji optycznej. Baszta połączona była z resztą
zamku poprzez drewniany, podnoszony pomost w miejscu
zakratowanego obecnie okienka, 13 m. nad ziemią oraz
spiralnie schodzącymi do kaplicy zamkowej schodkami z
żelaznymi drzwiami zamykanymi od wewnątrz. Później
wykorzystywano ją także jako więzienie. Licząca sobie
34,5 m. wysokości baszta podzielona była na cztery
poziomy, połączone spiralnymi schodami. Na samej górze
znajdowała się największa komnata z kominkiem
wykorzystywanym do gotowania wody przez strażników lub
smoły przez obrońców. Od ponad 150 lat obserwuje się
postępujący przechył baszty w stronę miasta. Po krótkim
odpoczynku uczestnicy udali się do drugiej zachowanej
budowli dawnego Świecia – kościoła farnego, stojącego w
pobliżu północno - zachodniego narożnika zachowanych
murów miejskich. Trójnawowy gotycki kościół św.
Stanisława Biskupa, do którego wezwania dołączono w 1990
r. tytuł Matki Boskiej Częstochowskiej. Kościół budowany
był przez blisko cały XV w., a renowacja po I wojnie
szwedzkiej (1626-29) doprowadziła do powstania budowli
łączącej w sobie cechy gotyku i renesansu. Gotyckie jest
prezbiterium z pięknym schodkowym szczytem, a wysoka
czworokątna wieża z prostokątnymi oknami ma zakończenie
typowe dla renesansu. Tuż obok kościoła farnego
zachowały się też resztki murów miejskich z XIV w.,
które po części zbudowano dla ochrony od nieprzyjaciół,
a po części dla zabezpieczenia się od powodzi. Posiadały
one liczne baszty oraz cztery bramy: Chełmińską od
strony lądu, której resztki zachowały się do dzisiaj;
Wiślaną od południa, Zamkową od wschodu i Mostową od
północy.
- Po opuszczeniu Świecia grupa udała się szlakiem
turystycznym w kolorze niebieskim: trasa wiodła przez
obrzeża Głogówka, wałem wiślanym, mostem przez Wisłę do
centrum Chełmna.
Chełmno – miasto w województwie
kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu chełmińskiego w
dolinie Dolnej Wisły, nad Wisłą i wpadającą do niej
Frybą. Większość miasta włącznie z historycznym centrum
Chełmna leży na wysokiej skarpie odległej około 1,5 km
od Wisły. Miasto jest stolicą historyczno-geograficznego
regionu Ziemia Chełmińska. Łącznie z Toruniem jest
najstarszym miastem tego obszaru i jednocześnie w
północnej Polsce (prawa miejskie – tzw. prawo
chełmińskie, w 1232 r.). Chełmno jest wyjątkowo bogate w
zabytki, zachowało się tutaj pięć (spośród 7 niegdyś
istniejących) gotyckich kościołów, prawie nienaruszony
średniowieczny układ urbanistyczny oraz prawie cały
obwód murów miejskich, renesansowy ratusz, a także wiele
kamienic z XVIII-XIX w.
- W związku z tym że w Chełmnie jesteśmy już kolejny
raz, przy Bramie Grudziądzkiej grupa rozwiązuje się i w
podgrupach realizuje swoje plany (zwiedza, degustuje
potrawy i napoje, uczestniczy w 18 Walentynkach
Chełmińskich).
- O umówionej godzinie spotykamy się na dworcu
autobusowym by wspólnie autobusem powrócić późnym
wieczorem do Torunia.
Materiał opracował Tadeusz Perlik.