- Wczesnym rankiem,
autobusem Arrivy przejechaliśmy z Torunia do Sumina
PKS. Nie wchodząc do oddalonej ok. 1,5 km wsi udaliśmy
się do pobliskiego Lubina, w którym zaskoczył nas remont
opustoszałego od lat zespołu dworsko-parkowego.
Lubin – wieś w położona w wojew.
kujawsko-pomorskim, nazwa miejscowości była wzmiankowana
już w XIV w., pierwszy zapis pochodzi z 1329 r. Wieś
Lubin należała w średniowieczu do gniazda rodu
Ogończyków, w skład którego wchodziły także: Dąbrówka,
Trutowo i Wola. Lubin został wymieniony w przywileju
księcia dobrzyńskiego Władysława z 1329 r., w którym to
nadano prawo chełmińskie czterem wsiom należącym do
czterech braci herbu Ogończyk: Pawła, Marcina, Jakuba i
Piotra. Paweł Ogończyk był zasłużonym w czasie agresji
krzyżackiej na Pomorze Gdańskie stronnikiem Władysława
Łokietka. Sprawował urzędy starosty, kasztelana oraz
wojew. łęczyckiego. W 1326 r. wystąpił jako poręczyciel
rozejmu z Krzyżakami. W 1329 r. bronił przed nimi
Dobrzynia nad Wisłą, a w 1331 r. brał udział w bitwie
pod Płowcami. Majątek w Lubinie jeszcze wielokrotnie
zmieniał właścicieli. W 2 poł. XIX w. należał do rodziny
Prażmowskich, którzy wybudowali tu barokowy pałacyk. W
1908 r. majątek odkupił Edward Landie. Po jego śmierci
dobra odziedziczył syn Julian, ale w 1921 r. odkupił je
drugi jego syn – Stanisław, który wcześniej pełnił
funkcję konsula polskiego w Detroit oraz dyrektora
departamentu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. W 1929
r. jego majątek liczył 495 ha gruntów.
Po wybuchu II wojny światowej Stanisław Landie został
aresztowany przez Niemców na zorganizowanym 24.10.1939
r. fikcyjnym zebraniu ziemian w Lipnie. Następnie trafił
do obozu Rudau pod Królewcem, gdzie zginął bez wieści. W
1945 r. majątek w Lubinie został przejęty na własność
Skarbu Państwa.
Zespół dworsko-parkowy w Lubinie składał się dawniej z
trzech części. Dwór z parkiem zajmowały część centralną,
zabudowania folwarczne usytuowane były na zachód od
nich, a część północną zajmowały sady. Dwór powstał
najprawdopodobniej w miejscu wcześniejszego, XVIII w.
dworu drewnianego. Wzniesiono go na planie prostokąta
położonego wzdłuż linii wschód-zach. z fasadą skierowaną
na południe. Został wybudowany z inicjatywy Prażmowskich
w latach 1870-80, według projektu wielkopolskiego
architekta – Stanisława Hebanowskiego, w stylu
nawiązującym do wczesnego baroku francuskiego.
- Uczestnikom nie udało się obejrzeć z bliska
remontowego dworu (własność prywatna, została ogrodzona
wysokim murem), po wysłuchaniu informacji i wręczeniu
Kol. Zygmuntowi zdobytej odznaki OTP w stopniu małym
złotym grupa pomaszerowała szosą w kierunku wsi
Moszczonne, po jej przejściu udaliśmy nad jez.
Moszczonne nad którym zrobiliśmy pierwszy odpoczynek.
Kolejną wsią do której udaliśmy się było Zajeziorze w
którym obejrzeliśmy dwór obecnie szkołę.
Zajeziorze – to miejscowość położona w powiecie
lipnowskim, w gminie Kikół. Znajduje się w niej
malowniczo położony, stojący na wysokiej skarpie nad
brzegiem Jeziora Moszczonne, niewielki, klasycystyczny,
murowany dworek z 1921 r. Dawniej otaczał go park
krajobrazowy, z którego do naszych czasów przetrwały
nieliczne pozostałości.
- Po przejściu przez wieś drogą polną udaliśmy się w kierunku wsi Ciełuchowo robiąc po drodze w lasku drugi odpoczynek (było to jedyne zacienione miejsce na dzisiejszej wycieczce – a było naprawdę upalnie). Po chwili relaksu udaliśmy się do wsi Grodzeń.
Grodzeń – to miejscowość położona w powiecie lipnowskim, w gminie Kikół. Nie znamy kiedy i przez kogo został założony Grodzeń. W dokumentach z 1434 r. został wymieniony właściciel wsi, Jan Grodzeński herbu Prus. Z zapisków historycznych znane są dwa rody związane ze wsią. Do pierwszego, który używał herbu Prus, należał Jan Grodzeński. W 1434 r. brał on udział w sejmiku, którego uczestnicy wyrazili zgodę na przejęcie tronu przez jednego z synów Władysława Jagiełły. Michał Grodzeński herbu Prus w 1567 r. sprawował urząd miecznika dobrzyńskiego, a w 1568 r. stolnika dobrzyńskiego. Inni Grodzeńscy używali herbu Junosza.
W czasie II wojny światowej w latach 1940-45 w miejscowej szkole znajdowała się filia obozu z Potulic dla dzieci polskich. Był to obóz dla dzieci z okolicznych wsi: Ciełuchowa, Grodzenia, Janowa, Kikoła oraz Wolęcina, które pracowały dla gospodarzy niemieckich (bauerów).
Na jej terenie znajduje się barokowa kaplica z 1778 r., która obecnie jest kościołem filialnym p.w. śś. Piotra i Pawła. Jest to budowla murowana z cegły, otynkowana, z prostokątną nawą i kwadratową kruchtą. Pokryty blachą siodłowy dach zwieńcza mała wieżyczka na sygnaturkę. Wystrój i wyposażenie wnętrza są głównie barokowe. Świątynia stoi na niewielkim wzniesieniu, przy drodze powiatowej Lipno - Wildno.
- Ostatni odcinek dzisiejszej wędrówki przeszliśmy ekspresowo spiesząc się na autobus, zmęczeni upałem i marszem (głównie po szosie) docieramy do dworca autobusowego w Kikole, kupując po drodze lody i napoje. Wkrótce nadjechał autobus (klimatyzowany) którym wróciliśmy do Torunia.
Relację opracował: Tadeusz Perlik.