Uczestnicy WR autobusem arrivy dojechali (po objechaniu okolicy) do wsi Grubno.

Grubno – miejscowość zwana pierwotnie Grobno (potem Grobrne, Grobyn) wymieniona była w dokumencie Konrada Mazowieckiego z 1222 r., przekazującym ją jak wiele innych na ziemi chełmińskiej biskupowi Chrystianowi. W XIII w. w Grubnie mógł się znajdować warowny gród lub zamek, o którym mówią przekazy. Zapiski z lat 1423-24 wskazują, że wieś była własnością rycerską niejakiego Aleksandra (w tych czasach cała ziemia chełmińska leżała w państwie krzyżackim).

Po 1466 r. (II pokój toruński) suwerenem był już król Polski, dlatego pojawiają się polskie nazwiska kolejnych właścicieli ziemskich: Orłowskich, Osieczkowskich, Konarskich, Tuchołków, Zielińskich.

W 1855 r. majątek nabył hamburski kupiec o włosko brzmiącym nazwisku Ruperti. Z akt notarialnych pod datą 1879 wynika, że dochód z gruntów Grubna przeznaczony był na utrzymanie wojska stacjonującego w Chełmnie. W 1920 r., w niepodległej już Polsce, tutejsze ziemie rozparcelowano i oddano chłopom. Po II wojnie światowej majątek został znacjonalizowany i oddany w użytkowanie Ośrodkowi Doskonalenia Kadr Spółdzielczych, a potem Zespołowi Szkół Rolniczych.

– Wycieczkę uczestnicy rozpoczęli do zwiedzania zespołu pałacowo-parkowego.

Pałac w Grubnie – wzniesiony w 1 poł. XIX w. usytuowany na rzucie prostokąta posiada w narożnikach elewacji frontowej 2 wieżyczki o stożkowych dachach krytych łupkami. Sam budynek jest dwukondygnacyjny, który przykrywa czterospadowy dach (dachówka).

Elewacja frontowa pałacu liczy 11 osi okiennych, a przed lico budynku wystaje murowana weranda, sięgająca pierwszego piętra. Sama bryła pałacu jest zwarta i ozdobiona skromnymi opaskami okiennymi oraz gzymsem wieńczącym, który spiera się na konsolach. Zbocze skarpy, na której wznosi się pałac niczym średniowieczna forteca obronna, porastają różnorodne krzewy, wierzby płaczące i rosnące u podnóża jawory. Pałac otacza park (11,5 ha) położony częściowo na zboczu opadającym ku dwom stawom (3,9 ha). Walorami parku są zróżnicowany teren, ciekawa kompozycja i bogaty skład gatunkowy starych drzew.

- Po wysłuchaniu informacji o miejscowości i zespole pałacowo-parkowym przekazanej przez prowadzącego T. Perlika oraz obejrzeniu ze wszystkich stron zabezpieczonego ale pustego pałacu  grupa kontynuując marsz dotarła do Chełmna by je zwiedzić i jednocześnie uczestniczyć w obchodach 19 Walentynek Chełmińskich.

Chełmno – miasto hanzeatyckie, położone malowniczo na dziewięciu wzgórzach Wysoczyzny Chełmińskiej, było niegdyś stolicą historycznej ziemi chełmińskiej. Wzmiankowane w dokumentach już w 1065 r. Prawo lokacyjne tzw. „Przywilej Chełmiński” nadane Chełmnu przez Zakon Krzyżacki 28.12.1233 r. (w tym samym dniu co Toruń) stało się do XVIII w. wzorcem do lokowania ponad 200 polskich miast. Z okresu świetności miasta pochodzą jego dobrze zachowane, od średniowiecza do dziś, interesujące zabytki.

- Zwiedzanie zabytków miasta kontynuowaliśmy w miarę przemarszu do centrum, najpierw był nowo wyremontowany kościół p.w. św. Józefa (pallotynów), następnie minęliśmy dawny budynek stacji kolejowej PKP (wybudowany w latach 1904-06) obecnie wykorzystany na potrzeby dworca PKS i jako kamienica mieszkalna. 29 stycznia 1920 r. o godzinie 10:00 dworzec ten był świadkiem uroczystego powitania generała Józefa Hallera, który przybył do Chełmna z oficjalną wizytą.
Następnie grupa podeszła pod budynek w którym w 2 poł. XIX w. rozpoczęła swą działalność klinika Ludwika Rydygiera – wybitnego polskiego chirurga, który jako pierwszy dokonał resekcji żołądka. Jego klinika znajdowała się przy ul. Dworcowej 9, posiadała 25 łóżek i bardzo dobre, jak na tamte czasy, zaplecze higieniczne oraz medyczne. Na dłużej zatrzymaliśmy się przy ceglanych murach obronnych wzniesionych w XIII-XIV w. o długości ok. 2270 m, zachowanych w prawie pełnym obwodzie. Obejrzeliśmy Bramę Grudziądzką, miniatury zamków obronnych Ziemi Chełmińskiej i zrobiliśmy sobie grupową fotkę na ławeczce zakochanych. Ulicą Grudziądzką doszliśmy na rynek gdzie znajduje się gotycko-renesansowy ratusz z lat 1567-96, siedziba władz miejskich, a od 1983 r. Muzeum Ziemi Chełmińskiej (na ścianie umieszczony jest średniowieczny wzorzec miary długości tzw. pręt chełmiński o długości 4,35 m). Po wykupieniu biletów zwiedzamy ekspozycję z przewodnikiem: Tradycje i historie miłosne w kontekście ekspozycji muzealnej. Kolejnym obiektem który zwiedzamy jest kościół farny p.w. Wniebowzięcia NMP (1280-1320) – należący do najstarszych i największych kościołów na Pomorzu Wschodnim, w 1519 r. podniesiony do rangi kolegiaty. Ten trójnawowy, orientowany, z dwiema wieżami obiekt posiada gotyckie polichromie, dwie kaplice, barokowe i rokokowe ołtarze, w tym ołtarz św. Walentego (patrona zakochanych) z jego cennymi relikwiami. Kolejnym obiektem na naszej trasie jest dawna „Akademia Chełmińska” która w latach 1756-79 uzyskała rangę 31 kolonii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Pięknie prezentuje się dawny cystersko-benedyktyński zespół klasztorny (z XIII-XIV w., rozbudowany XIX-XX w.) składający się z dwukondygnacyjnego kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty (krypta ksieni Magdaleny Mortęskiej – reformatorki polskich benedyktynek), klasztoru z wieżą Mestwina i Bramą Merseburską. Kolejne dwa obiekty to nieczynne kościoły: pofranciszkański p.w. św. Jakuba Starszego i św. Mikołaja (z przełomu XIII/XIV w.), gotycki pseudobazylikowy z wysmukłą sygnaturką od południa i podominikański p.w. śś. Piotra i Pawła (z XIII/XIV w.), w latach 1829-1945 ewangelicki. Następnie uczestnicy wrócili na rynek gdzie miał się odbywać Festiwal Dobrego Jedzenia i Piwa – niestety otwartych stoisk było jak na lekarstwo, mimo tego zrobiliśmy sobie przerwę na posiłek.

- Ostatni odcinek zwiedzania wiódł obok kaplicy p.w. św. Marcina (poł. XIV w.), obok kościoła p.w. Ducha Świętego (1280-90), pierwotnie kościoła szpitalnego później należał do Zgromadzenia Sióstr św. Wincentego á Paulo, obecnie bractwa rycerskiego „Chorągiew Ziemi Chełmińskiej” – wystawa chorągwi, następnym obiektem był kościół garnizonowy p.w. MB Częstochowskiej, wzniesiony w stylu neoromańskim w latach 1874-75 i przeznaczony dla wojsk stacjonujących w garnizonie pruskim. Kierując się w kierunku dworca autobusowego uczestnicy przechodzą wzdłuż murów obronnych, baszty Panieńskiej, siedziby bractwa rycerskiego, przy spichlerzach do Urzędu Miasta.
Podsumowując Walentynki Chełmińskie – by skorzystać z atrakcji święta trzeba być w Chełmnie 14 lutego i to w godzinach popołudniowych (bo np. „Otwarte zabytki miasta” są w godz. 16:00-20:00).

 

                                                                                 Opracował: Tadeusz Perlik.