- W dniu 21 sierpnia br. o godz. 7.50 spotkaliśmy się na dworcu autobusowym przy ul. Dąbrowskiego, skąd o godz. 8.00 wyjechaliśmy do miejscowości Wola (kierunek Lipno). Po przywitaniu uczestnicy zostali poinformowani o trasie wędrówki po czym udaliśmy się w kierunku miejscowości Makowiska
Makowiska to miejscowość położona w powiecie toruńskim, w gminie Czernikowo. Na jej terenie znajduje się jeden z ważniejszych pod względem historycznym cmentarzy ewangelickich na ziemi dobrzyńskiej. Założony został przez protestanckich osadników w początkach XVIII wieku. Rozplanowany został na rzucie prostokąta, z wejściem od wschodu. Pochówki na cmentarzu są orientowane. Najstarsza z zachowanych inskrypcji na nagrobkach pochodzi z 1849 roku. Po II wojnie światowej, po opuszczeniu terenu przez ludność ewangelicką, część została zmuszona do wyjazdu, nekropolię w odwecie zniszczono i zdewastowano. W 2008 roku zrujnowany cmentarz został uporządkowany przez wolontariuszy w ramach projektu „Tak trzeba”. Projektem zostały objęte też inne znajdujące się w okolicy cmentarze ewangelickie m.in. w Włęczu , w Liciszewach i Łęg Osieku. Nekropolia ewangelicka w Makowiskach znajduje się ok. 300 m za szkołą podstawową, prowadzi do niej polna droga . Na cmentarzu obejrzeliśmy nagrobek pierwszego pastora parafii Osówka oraz grobowiec p. Mareckich, którzy podarowali ziemię pod budowę kościoła w Makowiskach). W miejscowości znajdują się chaty drewniane pomennonickie.
Następnie duktami leśnymi doszliśmy do jeziora Zacisze, gdzie zrobiliśmy dłuższy odpoczynek z możliwością kąpieli (kąpały się dwie osoby), po przemarszu z przeszkodami, gdyż idąc lasem musieliśmy pokonywać przeszkody spowodowane huraganem (połamane drzewa).
Jezioro Zacisze - jest to niewielkie bezodpływowe jeziorko otoczone lasami, możliwość kąpieli (kąpielisko niestrzeżone z pomostem), plażowania, obejścia wokół. Posiada płaskie brzegi. W pobliżu jeziora znajdują się liczne stare drzewa, wśród których znajdują się również takie, które wpisano na listę pomników przyrody.
Z nad jeziora udaliśmy się w kierunku osady Wylewy.
Wylewy –osada powstał w XIX w. jako leśniczówka Osówki blisko jeziora Zacisze. W okresie międzywojennym było kilka chałup robotników leśnych. Znajdują się tu dęby, graby i lipy w tym ciekawa lipa o dwóch pniach – pomniki przyrody. Dziś też funkcjonuje leśnictwo wylewy w nadleśnictwie Dobrzejewice.
Z osady Wylewy idąc wzdłuż pól udaliśmy się w kierunku miejscowości Witowąż.
Witowąż - krzyż choleryczny po epidemii z 1831 roku - tzw. karawaka, wielokrotnie przekształcony, przeniesiony; drewniany z trzema krzyżykami na ramionach i szczycie, z figurką Matki Boskiej. Na wzgórzu ruiny wiatraka koźlaka z przełomu XIX/XX w. przeniesionego spod Lipna, nieczynnego od lat 70-tych.
Następnie udaliśmy się do Czernikowa, gdzie nastąpiło zakończenie wędrówek
Czernikowo – zabytki.
Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja – został wzniesiony przez biskupów płockich około 1370 r. Pierwotnie gotycki. Remontowany i przypuszczalnie częściowo odbudowany w XVI wieku. W 1641 r. i w 1904 r. został przebudowany w stylu barokowym. W latach: 1719, 1798, 1880 i 1996 był odnawiany. Odnowienie z częściową regotyzacją miało miejsce w 1983 r. Wystrój i wyposażenie wnętrza kościoła przeważnie barokowo-ludowe, również główny ołtarz w tym stylu.
Plebania – zbudowana w połowie XIX wieku. Murowana z cegły, otynkowana. Parterowa, z wejściem wgłębnym na osi. Wnętrze poprzedzane sienią. Dach siodłowy, kryty blachą.
Cmentarz przykościelny – grzebalny do połowy XIX wieku. Po prawej stronie nawy na cegłach ryte inskrypcje nagrobne z 2. połowy XVI wieku i początku XVII wieku. Współcześnie obszar cmentarza splantowany z zachowanymi pojedynczymi nagrobkami.
Cmentarz parafialny
Przydrożny krzyż wotywny – wystawiony po 1946 r. Mieści się po prawej stronie szosy z Torunia do Lipna.
Kapliczka przydrożna – wystawiona po 1945 r. Murowana z cegły, otynkowana i malowana. Usytuowana na niewielkiej skarpie przy ul. Targowej.
Opracowała; Hanna Czech.