Wycieczka Autokarowa dla Seniorów z PTTK

Pałuki * 25 listopada 2023 r.

Organizatorzy: Oddział Miejski PTTK im. M. Sydowa w Toruniu.

    Wycieczka autokarowa odbyła się w ramach projektu „My też zwiedzamy (z PTTK)”, ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki, w ramach „Programu dofinansowania turystyki społecznej 2023”.

Kierownikiem wyjazdu był Kol. Marek Ruciński a pilotem Kol. Michał Tomczyński

W wycieczce wzięło udział 55 osób.

Wycieczka autokarowa odbyła się na trasie: Toruń – Bydgoszcz – Lubostroń – Łabiszyn – Szubin – Nakło – Potulice – Toruń, długości przejazdu ok. 200 km.

 Krajoznawczy opis wycieczki:

- Grupa uczestników wycieczki spotkała się przy parkingu Cinema City w Toruniu. Wyjazd nastąpił punktualnie o godzinie 7:30 i wiódł z Torunia do Bydgoszczy, a konkretnie na południowe obrzeża Bydgoskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego na które dotarliśmy o godz. 8:30. Podzieleni na dwie grupy rozpoczęliśmy o godz. 9:00 zwiedzanie z przewodnikami Exploseum.

Exploseum w Bydgoszczy – placówka muzealna w Bydgoszczy, oddział Muzeum Okręgowego

     im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, prezentująca architekturę przemysłową III Rzeszy na obszarze DAG Fabrik Bromberg (jednego z największych przedsiębiorstw zbrojeniowych III Rzeszy wzniesionego na okupowanych ziemiach polskich), wraz z podziemną trasą turystyczną. Ekspozycje dotyczą historii koncernu DAG, którego założycielem był Alfred Nobel, fabryki DAG Bromberg, wojskowości, uzbrojenia, materiałów wybuchowych, a także pracy przymusowej na terenach III Rzeszy, ruchu oporu, konspiracji i sabotażu.

Exploseum należy do miejskiego Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła w Bydgoszczy TeH2O oraz jest punktem kotwicznym Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego ERIH.

Muzeum obejmuje 8 zaadaptowanych budynków strefy produkcji nitrogliceryny (niem. NGL-Betrieb), połączonych tunelami. Stanowi to ok. 1% powierzchni dawnej DAG Fabrik Bromberg.
W 2012 r. oddzielono strefę muzeum od Zachemu, co umożliwia swobodny dostęp do Exploseum.

- Po prawie 2 godzinnym zwiedzaniu udaliśmy się do kolejnej miejscowości, Lubostronia.

Lubostroń – wieś w wojew. kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Łabiszyn.

W latach 1954-59 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubostroń, po jej zniesieniu w gromadzie Łabiszyn. Jest największą miejscowością gminy Łabiszyn.

Z Lubostronia pochodził Zygmunt Truszkowski ps. „Drogosław” - polski ksiądz rzymskokatolicki, podpułkownik Wojska Polskiego i Armii Krajowej, dziekan lwowskich kapelanów wojskowych w latach 1943-44, proboszcz parafii św. Marii Magdaleny we Lwowie.
W Lubostroniu znajduje się kościół św. Urszuli Ledóchowskiej i zespół pałacowo-parkowy (siedziba rodu Skórzewskich), w skład którego wchodzi klasycystyczny pałac wzniesiony w latach 1795–1800 (kapitele i bazy kolumn ze sali rotundowej pałacu, pochodzą z niewybudowanej świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, z przeznaczeniem jako votum narodu za Konstytucję 3 maja), oficyna z końca XVIII w., stajnia, wozownia pałacowa i budynki gospodarcze; całość otoczona jest parkiem krajobrazowym.

- My skupiliśmy się na zwiedzeniu z przewodniczką klasycystycznego pałacu (które trwało ok. 1,5 godz.). Następnie pojechaliśmy do Łabiszyna, na parking przy zespole klasztornym Reformatów.  

                     Łabiszyn (niem. Labischin) – miasto położone w wojew. kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w północno-wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego, będącego subregionem Pojezierza Wielkopolskiego; oraz w regionie Pałuki. Przez miasto przypływa rzeka Noteć, która poprzez Kanał Bydgoski łączy się z Brdą. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Łabiszyn.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1369 r. położone było w XVI w. w wojew. kaliskim.
W Łabiszynie na wzgórzu znajduje się zespół klasztorny Reformatów z XVIII w. Kościół Zwiastowania NMP i klasztor wraz z otoczeniem stanowią przykład małomiasteczkowego założenia barokowego.

- W związku z tym że kościół był zamknięty obejrzeliśmy go wraz z skrzydłem klasztoru tylko z zewnątrz. Następnie podeszliśmy do znajdującego się przy nim pomnikowego dębu szypułkowego o nazwie „Dąb Jagiełły” o obwodzie w pierśnicy ponad 535 cm. Według tradycji Władysław Jagiełło na pamiątkę swego pobytu w Łabiszynie zasadził na Wzgórzu Łabiszyńskim dwa dęby, z których jeden zachował się do dzisiaj. Miało to mieć miejsce 3 listopada 1410 r., kiedy to król zatrzymał się na nocleg w dobrach Macieja Latalskiego, jadąc do Inowrocławia po bitwie pod Koronowem.

Na przykościelnym cmentarzu parafialnym obejrzeliśmy grobowiec płk. Władysława Mielęckiego (26-letniego d-cy powstania styczniowego), nagrobek dr. Juliana Gerpe oraz kryptę rodziny Skórzewskich.  Kolejną miejscowość do której się udaliśmy był Szubin.

                        Szubin (niem. Schubin, 1939-45 Altburgund) – miasto w północnej Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szubin. Położone na Pałukach, regionie kulturowym Wielkopolski, na zboczu rozległego wzniesienia Dziewicza Góra, nad rzeką Gąsawka i Białą Strugą, która częściowo płynie starym korytem Gąsawki. Jest jednym z najstarszych miasteczek Pałuk. W okresie I Rzeczypospolitej miejscowość administracyjnie należała do wojew. kaliskiego i wojew. gnieźnieńskiego (od 1768), następnie w okresie II Rzeczypospolitej do wojew. poznańskiego i wojew. pomorskiego (od 1938), w latach 1944-50 ponownie do wojew. pomorskiego, a od 1950 do 1998 do wojew. bydgoskiego. Do 1975 r. było to miasto powiatowe.

- Autobusem dojechaliśmy na parking a następnie podeszliśmy na południowe obrzeża miasta, gdzie na prawym brzegu Gąsawki, wśród podmokłych łąk znajdują się  ruiny zamku rycerskiego Sędziwoja Pałuki z 2 poł. XIV w. Zamek zbudowany został na planie regularnego czworoboku o wymiarach 42 x 42 m  ściętego w narożniku płd-wsch, wjazd do niego prowadził przez most i groblę.

Do jego budowy użyto gotyckiej cegły na fundamencie z granitowych głazów. Z powodu zniszczeń oraz późniejszych przebudów nie jest możliwe odtworzenie jego pierwotnej zabudowy. Na otoczonym murem obwodowym dziedzińcu znajdował się murowany budynek mieszkalny oraz zapewne drewniane obiekty o charakterze gospodarczym. Można go uznać za typowy przykład zamku nizinnego. Do dziś zachowały się fragmenty murów obwodowych, których wysokość obecnie sięga 7 m.

- W związku że pora była już obiadowa (minęła godz. 14:00) pojechaliśmy do Nakła gdzie w Starym Spichlerzu zamówiony był dla nas obiad. Gdy się posilaliśmy pan Mirek – kierowca, przygrywał nam na akordeonie. O zmroku opuściliśmy Nakło i udaliśmy się do ostatniej miejscowości, Potulic.

Potulice to wieś leżąca w gminie Nakło nad Notecią. Należy do wojew. kujawsko-pomorskiego, powiatu nakielskiego. Dawna wieś folwarczna, do 1932 r. była w rękach rodziny Potulickich. Po śmierci ostatniej z rodu, hr. Anieli Potulickiej, liczący ponad 6 tys. ha majątek został przekazany jako fundacja Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu. W okresie okupacji niemieckiej wieś została włączona w granice III Rzeszy; założono tu niemiecki obóz przesiedleńczy i obóz pracy Lebrechtsdorf.  W latach 1945-50 w Potulicach znajdował się Centralny Obóz Pracy dla Niemców, powołany przez Wydział Więziennictwa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W 1951 r. utworzono w nim Zakład Karny (ZK) dla mężczyzn.

-  W Potulicach zatrzymujemy się na terenie zespołu pałacowo-parkowego. Wzniesiony w XIX w. dla Kazimierza Potulickiego, neogotycki pałac wybudowano wg projektu Henryka Marconiego i Stanisława Hebanowskiego. My udajemy się do Kościoła p.w. Zwiastowania NMP. To jedna z najbardziej oryginalnych świątyń na terenie wojew. kujawsko-pomorskiego. Swoim wyglądem przypomina antyczne budowle greckie. Kościół parafialny w Potulicach to dawna kaplica dworska pobudowana w 1862 r. w stylu neoklasycystycznym przez właścicieli dóbr – rodzinę Potulickich. W latach 1932-39 posługę duszpasterską w kościele dla miejscowej ludności świadczyli kapłani Towarzystwa Chrystusowego. Kaplica zakonna mieściła się we wnętrzu pałacu Potulickich, który był domem macierzystym Zgromadzenia, a kościół jak i obecna plebania stanowiły własność Fundacji Potulickich. W latach II wojny światowej kaplice Potulickich zamieniono na magazyn, a po wojnie władze komunistyczne uniemożliwiły dostęp do kaplicy i do sprawowania posługi duszpasterskiej. 13.08.1971 r. Prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński, erygował w oparciu o kościół w Potulicach parafię. Nie została ona jednak zatwierdzona przez władze państwowe i funkcjonowała jako samodzielny ośrodek duszpasterski.

Obiekt, mieści kryptę rodu Potulickich; spoczywa tu także ostatnia z rodu hr. Aniela Potulicka. Kościołem opiekują się Księża Chrystusowcy, którzy od 2009 r. rozpoczęli zakrojone na szeroką skalę prace konserwatorskie. Ostatnie prace znacznie uwypukliły piękno tej klasycystycznej budowli. Konserwatorzy przywrócili m.in. oryginalne złocenia i kolorystykę sklepień przypominających wnętrza XIX w. pałaców. Po wysłuchaniu informacji udzielonej przez  proboszcza ks. Macieja Szmytowskiego z TCHr zwiedzamy kościół i jego podziemia.
Potulice to ostatnia miejscowość na trasie naszej wycieczki, z niej obrzeżami Bydgoszczy udaliśmy się prosto do Torunia do którego dotarliśmy ok. godziny 18:10.

                                                                            Opracował: Tadeusz Perlik.

                                                   Relacja fotograficzna T. Perlik i R. Dorożyński.