LXXIII wycieczka piesza z cyklu „60 + z PTTK”.  

       

Celem 73 wycieczki pieszo-krajoznawczej z cyklu „60+ z PTTK” był Dwór Artusa w Toruniu.

Spotkaliśmy się przy ul. Konopnickiej. Prowadząca Teresa Karasiewicz, przodownik TP oraz społeczna działaczka OM PTTK  w Toruniu, przedstawiła tematykę następnej wycieczki oraz trasę dzisiejszego wędrowania.

Do Dworu Artusa ruszyliśmy okrężną drogą – przez Park Miejski. Dzisiejszy Park Miejski to dawny Lasek Cegielnia.  Do połowy XIX w. był to folwark puszczany w dzierżawę. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku lasek zaczyna przechodzić metamorfozę. Wytyczono ścieżki, obsadzono skwer krzewami. Martówka i okolice nie należały do parku. Były dzierżawione jako pastwiska. Martówka była też wykorzystywana przez rybaków i do wydobywania lodu zimą. Duże schody nad Martówkę jeszcze wtedy nie istniały, była tylko ich górna część. Pod koniec XIX wieku na terenach pocegielnianych powstały stawy: duży z łabędziami, mniejszy ze złotymi rybkami. W 1909 roku wybudowano kamienną grotę z wodotryskiem.      W 1937 roku na szczycie schodów prowadzących nad Martówkę postawiono pomnik ku czci poległych żołnierzy wojsk balonowych. W 1939 roku został zburzony przez hitlerowców. Kolejny pomnik odsłonięto w 2020 roku. Przy głównej alei stoi pomnik Ławka Schillera.

               Ulicą Bydgoską ruszyliśmy w kierunku Dworu Artusa. Dwór Artusa to nie tylko centrum kultury, ale także zabytek historyczny i architektoniczny. Przewodnik, pani Anna Kacperska, oprowadziła nas po tym budynku, pełnym luster i kryształowych żyrandoli. W sali kinowej przybliżyła nam historię Dworu Artusa, ośrodka handlu, gospodarki i sztuki. Obejrzeliśmy sale: Małą, Malinową i Wielką. Usłyszeliśmy wiele nieznanych ciekawostek i legend. W sieni na parterze zobaczyliśmy malowidła sklepienne przedstawiające różne sceny historyczne.

Pani Anno, bardzo dziękujemy!!!

 

Historia Dworu Artusa zamieszczona przez Henryka Miłoszewskiego na stronie OM PTTK w Toruniu.

 

            Dwór Artusa.  Pierwszy budynek  Dworu Artusa stanął przy Rynku Staromiejskim w latach 80.  XIV wieku. To w nim w dniu 19 października 1466 roku zawarto II pokój toruński. Na fasadzie ówczesnego toruńskiego Dworu Artusa, który bogactwem i przepychem nie ustępował gdańskiemu, znalazły się herby miast hanzeatyckich i różne malowidła. Zły stan techniczny budowli spowodował, że w 2. połowie 1802 roku, jej część rozebrano. Od 1826 roku na jej miejscu funkcjonował bardzo skromny, klasycystyczny budynek teatru. Teatr funkcjonował na dole, a nad teatrem znajdowała się wielka sala balowa, użytkowana w czasie większych zgromadzeń i balów. Jednak budynek był stary i za ciasny na potrzeby dla teatru, przy tym wejścia były za wąskie. Po przeprowadzonej kontroli obiektu przekonano się, że belki były już słabe, a ich końce popróchniałe. Rada Miasta uchwaliła dobudowanie ogniotrwałych schodów do Teatru miejskiego oraz modernizację miejsc dla widzów. We wrześniu 1887 roku rozpoczęto przebudowę Artushofu, a raczej teatru miejskiego, znajdującego się w budynku. W celu  powiększenia klatki schodowej, zaprojektowano powstanie przybudówki, która m.in. zasłoniłaby okoliczne domy. Mieszkańcy sąsiednich domów zaprotestowali. Urzędnicy regencji  nie zezwolili na dalsze użytkowanie pomieszczenia teatru miejskiego. Pod koniec roku zabrano się za remont dachu Artushofu. Po jego zdjęciu okazało się, że kozły są zmurszałe, podobnie jak belki. Władze miasta podjęły wówczas decyzję o rozebraniu teatru i wybudowaniu nowego gmachu. Po rozbiórce gmachu na przełomie lat 1887 – 1888 funkcję teatralną przejęły restauracje – ogrody. Magistrat Torunia w czerwcu 1889 roku ogłosił nabór ofert na dostawę 300 beczek cementu portlandzkiego do nowobudowanego gmachu Artushofu oraz na przewiezienie 1.500.000 cegieł z miejskiej cegielni na plac budowy. Realizacja budowy Dworu Artusa była możliwa m.in. dzięki finansom otrzymanym na budowę Twierdzy Toruń.

Nowy gmach zaprojektowano na 3 parcelach. Plac pod budowę należało odpowiednio przygotować, przeprowadzić wyburzenie starych murów oraz założyć fundamenty. We wrześniu 1889 roku informowano, że miejscu dawnego Arthushofu wznoszony jest nowy gmach. Podczas kopania ziemi na  fundamenty, odkryto co najmniej 17 dołów kloacznych, posiadających głębokość do 7 metrów. Usuwanie ich wymagało wiele czasu i pracy. Pomimo wielu utrudnień tempo budowy było imponujące. W maju 1891 roku Magistrat Torunia ogłosił, że nowo zbudowany gmach Dworu Artusa zostanie wydzierżawiony na okres 6,5 lat. W gmachu będzie można urządzić restaurację lub salę koncertową. Warunki dzierżawy znajdowały się w biurze. Kaucja licytacyjna dla oferentów wynosiła 1.000 marek w papierach państwowych oprocentowanych lub w gotówce (Henryk Miłoszewski).

 73  wycieczkę z cyklu „60+ z PTTK” zakończyliśmy we Dworze Artusa. Przeszliśmy 4 km. ©

 

Następna wycieczka 17 stycznia 2024r.

Spotykamy się o godz. 10.00 - skrzyżowanie ulic - skrzyżowanie ulic Kraszewskiego/Matejki.

Tematyką wycieczki będzie „Haller w Toruniu”. Długość przejścia wyniesie ok. 5 km.

Wycieczkę poprowadzi przodownik turystyki pieszej PTTK Teresa Karasiewicz.

 

                                     ZAPRASZAMY!!!

 

                                          Relację przygotowała Teresa Karasiewicz -

                                          przewodnicząca Komicji Turystyki Pieszej.