- Po deszczowej, burzowej nocy oraz deszczowym poranku nieliczna grupa stawiła się na Dworcu PKP Toruń Główny na zbiórce do kolejnej WR. Po krótkiej jeździe pociągiem dotarliśmy na przystanek PKP Cierpice Kąkol skąd wyruszyliśmy na wędrówkę po Puszczy Bydgoskiej.   

Puszcza Bydgoska – to leśny kompleks położony na południowy wschód od Bydgoszczy i południe od Torunia; powierzchnia wynosi ponad 45 tys. ha. Puszczę tworzy jeden wielki kompleks leśny o długości 70 km i szerokości 12-20 km pokrywający wydmy i pagórkami dochodzące do 30-40 m wysokości względnej. Na terenach kompleksu leśnego znajdują się wydmy śródlądowe. Wśród pól wydmowych charakterystycznych dla Puszczy Bydgoskiej znajdują się wydmy łukowe i wały wydmowe. Przecina ją tylko jeden większy ciek wodny - Zielona Struga. Pod względem klimatycznym obszar Puszczy charakteryzują niskie opady atmosferyczne, powodując niedobór wody podczas okresu wegetacyjnego. Długotrwałe susze stanowią poważne zagrożenie pożarowe. Polodowcowy teren porasta tu sosnowy bór z domieszkami gatunków liściastych dębu, brzozy, grabu i innych. Puszcza Bydgoska chociaż dawno utraciła swój pierwotny charakter, jest bezcennym obiektem przyrodniczym. Jest ona ważnym ogniwem naturalnego korytarza ekologicznego o znaczeniu międzynarodowym (wg  koncepcji ECONET), łączącym wzdłuż Wisły, Kampinoski Park Narodowy przez Lasy Gostynińsko-Włocławskie z Borami Tucholskimi.

Przez Puszczę Bydgoską przebiega kilka pieszych i rowerowych szlaków turystycznych.

- My pomaszerowaliśmy pieszym szlakiem czerwonym, biegnącym przez Strugę Zieloną i drogą leśną wzdłuż tej rzeczki w stronę leśnego pola biwakowego przy Leśniczówce Zielona. Po drodze minęliśmy rów przeciwczołgowy wykopany podczas II wojny światowej przez Żydówki z Chorabia i  przeszliśmy przez pas wyrąbanego lasu (do gołej ziemi) pod przyszłą drogę ekspresową S10 mającą połączyć Toruń z Bydgoszczą. Na szczęście ten „księżycowy krajobraz” szybko się skończył a zastąpiło go urokliwe przejście brzegiem płynącej strugi wijącej się w wąwozie i pokonującej znajdujące się w nurcie głazy i oraz spływając brukiem morenowym tworzącym kaskady i jedyny w okolicy wodospad o wysokości ok. 2 m. Po chwili dotarliśmy na pole rekreacyjne na którym znajduje się charakterystyczny „kikut” obumarłego dębu, miejsce na rozpalenie ogniska i dwie wiaty z ławami i stołami. Tutaj zatrzymaliśmy się na dłuższy odpoczynek. Przy przyniesionej „wałówce” wysłuchaliśmy informacji przekazanej przez prowadzącego WR na temat puszczy i Strugi Zielonej.  

Struga Zielona – dawniej (w średniowieczu) nazywała się Wirdzielewa albo Wiedzielowa, jest niezwykle interesującym ciekiem wodnym zarówno z punktu przyrodniczego, krajoznawczego, gospodarczego jak i historycznego. Już w VII w. wzdłuż niej wiódł trakt-szlak handlowy, łączący tworzące się państwo Polan, poprzez tereny dzisiejszych Kujaw i Ziemi Chełmińskiej z terenami zamieszkałymi nad Bałtykiem przez Prusów. W okresie od przybycia w 1230 r. Krzyżaków stanowiła naturalną zachodnią granicę ich posiadłości ofiarowanych przez księcia Konrada Mazowieckiego na lewym brzegu Wisły. Zawarty nad Jeziorem Mełneńskim

w 1422 r. traktat pokojowy spowodował wchłonięcie lewobrzeżnych posiadłości krzyżackich, łącznie z zamkiem komturskim w Nieszawie (obecnie Małej Nieszawce), przez Polskę. Od średniowiecza, aż po koniec XIX w., wody Strugi Zielonej były wykorzystywane na skalę przemysłową, do napędzania młynów wodnych. Wykorzystywano przy tym dolny bieg Strugi Zielonej od Jarek aż po ujście do Wisły, charakteryzujący się dużym spadkiem, stąd i bystrym nurtem. Energia wodna została wykorzystana przez młyny (w Jarkach, Kąkolu, oraz młyny nazywane: Filipem i Chrząstem) funkcjonujące w różnych okresach. Struga Zielona swoje źródła ma koło miejscowości Tarkowo, leżącej pomiędzy Inowrocławiem i Bydgoszczą. Przepływa przez kompleks leśny Puszczy Bydgoskiej. Jej górny odcinek jest poprowadzony sztucznym przekopem, stad nosi nazwę Strugi Zielonej. Dolny odcinek od leśniczówki Zielona, aż do leśniczówki Dybowo, przebiega w ukształtowanej przez nią dolinie, tworząc dodatkową atrakcję – głęboki i malowniczy wąwóz. Pierwotnie Struga Zielona uchodziła do Wisły, na wysokości nieistniejącej już dziś osady Wymysłowo, obecnie m. in. w skutek jej uregulowania i budowy ujęcia wodnego przed ujściem do Wisły przyjmuje prawoboczny dopływ, tzw. Kanał Podgórz-Dybowo odwadniający Nizinę Nieszawską. Długość całkowita strugi wynosi około 34 km.

- Wypoczęci i zrelaksowani po wspólnej fotce wyruszyliśmy w drogę powrotną. Wiodła ona najpierw w dalszym ciągu szlakiem czerwonym omijając zabudowania Leśniczówki Zielona, by po przekroczeniu Strugi Zielonej i dojściu do drogi (ul. Dybowska) wejść na szlak niebieski i nim dotrzeć do przystanku PKP Cierpice Kąkol zamykając pętlę naszej dzisiejszej trasy.

 

(Do opisu krajoznawczego wykorzystano materiały H. Miłoszewskiego).

 

                                                                Opracował: Tadeusz Perlik