- W mroźny poranek liczna grupa uczestników WR wyjechała z dworca Toruń Główny PKP do stacji Bydgoszcz Leśna PKP. Po zbiórce i wspólnej fotce grupa przemaszerowała ulicami: J. Sułkowskie-go, M. Ogińskiego i R. Berwińskiego do bazyliki gdzie oczekiwała na nas przewodniczka Łucja Umińska. Wyposażeni w urządzenia  nagłaśniające rozpoczęliśmy właściwe zwiedzanie miasta.

Bazylika św. Wincentego A’ Paulo – największa bydgoska świątynia, która miała być wotum miejscowego społeczeństwa za odzyskanie przez Polskę niepodległości. Budowę rozpoczęto w 1924 r., w 1927 r. powstało prezbiterium, w 1933 r. zostały wzniesione mury rotundy, a dwa lata później nakryto je charakterystyczną kopułą. Prace budowlane zakończono w 1935 r. W 1939 r. bazylikę przejęły wojska niemieckie, przeznaczając Dom Zgromadzenia na sztab wojskowy, a kościół na magazyn. W styczniu 1945 r. wycofujący się Niemcy podpalili bazylikę, która płonęła trzy dni. Msze ponownie zaczęto odprawiać pod koniec maja, wnętrza wyposażono do 1976 r., zaś cały kompleks ukończono w 2003 r.

- Po zwiedzeniu bazyliki przeszliśmy na Aleje Ossolińskich, ulicę wytyczoną w 1903 r. Była to najszersza wówczas ulica w mieście. Posiadała szerokość 40 m, dwie jezdnie, a pośrodku 10 m chodnik dla pieszych z dwoma pasmami trawnika. Posadzono na nim 81 dębów czerwonych o stożkowych koronach. Od 2002 r. na al. Ossolińskich powstaje Poczet Dębów Honorowych (m.in. papieża Jana Pawła II, księdza Jerzego Popiełuszki, Tadeusza Mazowieckiego, Józefa Piłsudskiego i Zbigniewa Brzezińskiego). Następnie przeszliśmy ul. S. Wyspiańskiego, przez Skwer im. Mariana Turwida by ul. Cz. Miłosza dotrzeć na Skwer Mikołaja Kopernika. Na skwerze ułożone zostały elipsy z kamienia naturalnego, na których krążą poszczególne planety. W sposób symboliczny umieszczono tam: Słońce, Merkury, Wenus, Ziemię z księżycem, Mars, Jowisz i Saturn. Znajduje się tu metalowa rzeźba (4,57 m wysokości) symbolizująca postać wielkiego astronoma autorstwa nieżyjącej już Marii Chudoba-Wiśniewskiej powstała podczas pleneru rzeźbiarskiego w 1973 r. Od lat rzeźba pobudza w przechodnich wyobraźnię nietypowym wizerunkiem Mikołaja Kopernika, najczęściej inspiruje, a czasami bywa niezrozumiała dla odbiorców.

Park im. Jana Kochanowskiego – liczy 3,15 ha powierzchni, położony w tzw. dzielnicy muzycznej. Wykonano go w stylu angielskiego parku krajobrazowego z ok. 80 gatunkami drzew i krzewów ozdobnych. Park posiada drzewostan złożony głównie z gatunków rodzimych: dębów, grabów, buków i jaworów oraz wyróżnia się dużą liczbą pomników. W 1927 r. w parku odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Henryka Sienkiewicza autorstwa prof. Konstantego Laszczki w obecności wielotysięcznej publiczności, setki oficjeli oraz prezydenta Polski I. Mościckiego. Od 1960 r. w parku znajduje się najcenniejsza rzeźba publiczna w Bydgoszczy, uznawana za symbol miasta – „Łuczniczka”. Ponadto z uwagi na sąsiedztwo Filharmonii Pomorskiej i Akademii Muzycznej w parku ulokowano kolekcję rzeźb kompozytorów i wirtuozów muzyki poważnej.

- Po wspólnej fotce przy rzeźbie „Łuczniczki” grupa udała się przez Plac im. Krzysztofa Pendereckiego (Filharmonia Pomorska) w stronę ul. Cieszkowskiego.

Ulica Augusta Cieszkowskiego – ulica tworząca stosunkowo jednorodny kompleks kamienic oddających tendencje artystyczne architektury z przełomu XIX i XX w. Należy do ciekawszych architektonicznie ulic w Bydgoszczy, oddając ducha „bydgoskiej secesji” z okresu fin de siecle’u.

Ulica Augusta Cieszkowskiego uznawana jest za jedną z okazalszych architektonicznie ulic Śródmieścia Bydgoszczy, oddających stylistykę i ducha belle époque. Zabudowa ulicy jest przykładem koegzystencji form klasycznych (eklektycznych) z formami awangardowymi (ornamentyka secesyjna, formy wczesnego modernizmu).

Ulica Gdańska – główna, reprezentacyjna ulica miejska położona na terenie Śródmieścia. Ulica liczy 7,3 km długości, przy czym odcinek zabudowany stylowymi kamienicami (5 willi i ok. 145 kamienic) wynosi 2 km. Ponadto przy ulicy znajdują się: 3 kościoły (Rektorski p.w. Wniebowzięcia NMP tzw. „Klarysek”, kościół p.w. śś. Piotra i Pawła, Kaplica Wieczystej Adoracji p.w. Bożego Ciała); 7 muzeów (Okręgowe, Galeria miejska BWA, Farmacji, Galeria „Gdańska 5” BCOPiW, Wojskowe, Sportu, Wodociągów – Stacja wodociągów z pijalnią wód) i kilka prywatnych galerii sztuki; jedna z sal koncertowych Akademii Muzycznej, klub „Mózg” oraz siedziba radia PIK oraz najstarszy w mieście hotel „Pod Orłem” którego hol i klatkę schodową obejrzeliśmy.

- W restauracji „Familijna” zatrzymaliśmy się na odpoczynek by się ogrzać, najeść i wypić coś ciepłego. Dalej przeszliśmy ul. Parkową do parku Kazimierza Wielkiego.

Park im. Kazimierza Wielkiego – o najstarszej metryce w mieście. To tutaj miały siostry klaryski swój ogród, wytyczony w obrębie zabudowań klasztornych w XVI w. W lipcu 1909 r. odsłonięto Fontannę Potop, która stała się ogromną atrakcją. Drzewostan parku ucierpiał w czasie II wojny światowej, gdy na jego terenie kopano bunkry. Jest to wyjątkowo urokliwe miejsce z dwoma stawami odtwarzaną fontanną, placem dla dzieci oraz ławeczką prof. Zygmunta Mackiewicza. W parku znajdziemy rzadkie okazy, które jednocześnie są pomnikami przyrody: dąb szypułkowy, platan klonolistny, cypryśnik błotny oraz wiąz szypułkowy.

- Ulicami: 19 marca 1981 r. (Gmach K-P Urzędu Wojewódzkiego) i Jagiellońską dotarliśmy na Plac Teatralny (trwa tu obecnie Jarmark Świąteczny – trudno przecisnąć się nam wśród straganów).

Ulica: Mostowa – znajduje się w północnej części Starego Miasta. Rozciąga się na kierunku północ-południe, od Placu Teatralnego, poprzez most nad Brdą do Starego Rynku. Jej długość, liczona do ul. Focha wynosi ok. 230 m. Ulica wraz z mostem należała do traktów tranzytowych, którym prowadziły szlaki handlowe.

Most Staromiejski im. Jerzego Sulimy-Kamińskiego nad Brdą – jest ważnym obiektem inżynierskim leżącym w ciągu ulicy, od którego wzięła swą nazwę. Jest to najstarszy w sensie lokalizacji most w Bydgoszczy. W 1778 r. władze pruskie zbudowały w jego miejscu kamienny most Gdański, który został rozebrany w 1902 r. w związku z koniecznością zwiększenia jego prześwitu. Było to związane z modernizacją drogi wodnej Wisła-Odra, której elementem był Kanał Bydgoski oraz miejski odcinek Brdy. Kolejną konstrukcją był stalowy most Teatralny (w 1939 im. Romana Dmowskiego). Jego nazwa nawiązywała do okazałego budynku Teatru Miejskiego, który stanął na Placu Teatralnym, ok. 50 m od północnego wjazdu na most. Po zniszczeniu tej przeprawy w czasie działań wojennych w 1939 i 1945 r. został zbudowany obecny żelbetonowy most Staromiejski (1962 r.). Jest to most o szerokości jezdni 12 m oraz dwoma chodnikami dla pieszych o szerokości 4,15 m. Przestrzeń żeglowna pod obiektem wynosi 5,5 × 26 m.

- Przechodząc ul. Mostową obejrzeliśmy: rzeźbę „Przechodzący przez rzekę”, stare i nowe spichrze.
Dłużej zatrzymaliśmy się przed głównym wejściem do Spichrzy (Muzeum Okręgowe) znajduje się tu  makieta Bydgoszczy z dawnych wieków. Patrząc na nią mogliśmy dostrzec kilka nieistniejących budynków: ratusz i kościół Jezuitów na Starym Rynku, mały romański kościółek św. Idziego, bramy miejskie oraz zamek bydgoski, który został zniszczony podczas Potopu Szwedzkiego.

Stary Rynek – prostokątny (ok. 100 × 125 m), główny plac miejski w Bydgoszczy usytuowany w pobliżu ścisłego centrum miasta. Rynek stanowi centrum bydgoskiego miasta lokacyjnego, wytyczonego w 1346 r. na polecenie króla Kazimierza Wielkiego. Do XVIII w. rynek wraz z całym miastem lokacyjnym leżał na wyspie, gdyż od południa pod murami miejskimi znajdowała się fosa miejska, a od wschodu fosa zamkowa. Oba cieki zasilała rzeka Brda. Obecnie pierzeję zachodnią Starego Rynku stanowi elewacja gmachu ratusza, który w latach 1644–1782 był użytkowany jako kolegium jezuickie. Przed ratuszem znajduje się Pomnik Walki i Męczeństwa Ziemi Bydgoskiej. Pomnik projektu prof. F. Masiaka przedstawia wykonaną z brązu grupę postaci w momencie egzekucji. Z rynku ul. Farną dotarliśmy do kościoła farnego który zwiedziliśmy.

Katedra śś. Marcina i Mikołaja – kościół zbudowany w XV w. w stylu gotyckim, sanktuarium Matki Bożej Pięknej Miłości. Halowe wnętrze świątyni posiada barokowy, XVII w. wystrój. Ozdobą świątyni jest siedem barokowych ołtarzy, posiadających ciekawe antepedia oraz stare obrazy i rzeźby. Najcenniejszy z nich to gotycki obraz Madonny z Różą (1467). Pozostałe to m.in.: renesansowy krucyfiks (1525 r.) w kaplicy św. Krzyża, obraz św. Antoniego (II poł. XVI w., szkoła florencka), św. Barbary (II poł. XVII w.), św. Józefa z młodocianym Chrystusem (ok. 1690), MB Szkaplerznej (1700), św. Rocha (1841). Zawiera dwa czczone i koronowane wizerunki maryjne: obraz MB Pięknej Miłości (1467) w ołtarzu głównym oraz obraz MB Szkaplerznej (1700) w ołtarzu nawy północnej. Kościół posiada w części wyposażenie własne (ocalałe, mimo zniszczeń i grabieży), a częściowo pochodzące z nieistniejących już bydgoskich kościołów, zwłaszcza kościoła karmelitów i bernardynów, po kasacji konwentów zakonnych przez władze pruskie.

- Następnie  ul. Przyrzecze docieramy na sąsiadującą przez rzekę Wyspę Młyńską (Menniczą).  

Wyspa Młyńska – zabytkowa wyspa rzeczna w rejonie staromiejskim Bydgoszczy, o powierzchni ok. 6,5 ha, mieszcząca obiekty kulturalne i rekreacyjne, otoczona bulwarami i urządzeniami hydrotechnicznymi. Wyspa położona jest pomiędzy głównym nurtem rzeki Brdy a jej odnogą Młynówką, na zachód od Starego Rynku i centrum miasta. Przebiega przez nią tylko jeden trakt: ul. Mennica, której nazwa wywodzi się od mennicy bydgoskiej działającej od 1594 do 1688 r., rozebranej w XIX w. W środkowej części wyspy znajdują się: łąka rekreacyjna, amfiteatr ukierunkowany na rzekę Brdę oraz plac zabaw dla dzieci. W pobliżu nabrzeża znajduje się plaża miejska o powierzchni 700 m² z piaskiem morskim pochodzącym z Międzyzdrojów. W części wschodniej Międzywodzie oddziela tzw. wyspę menniczą, na której zlokalizowanych jest szereg obiektów w gestii Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego. W Białym Spichrzu dysponującym gotycką piwnicą z krzyżowym sklepieniem z XV w., znajdują się zbiory archeologiczne. Kamienica z przełomu XVIII i XIX w. mieści Europejskie Centrum Pieniądza z wystawą dotyczącą mennicy bydgoskiej oraz pieniądza w Europie. Z kolei wnętrza Czerwonego Spichrza zajmuje Galeria Sztuki Nowoczesnej, zaś dawny dom młynarza – centrum recepcyjno-informacyjne zespołu muzealnego. W centralnej części Wyspy mieści się tzw. Dom Leona Wyczółkowskiego z wystawą obejmującą dorobek artysty. Północno-zachodnią część Wyspy Młyńskiej zajmuje grobla oddzielająca Młynówkę od Brdy, przy której urządzono nabrzeże cumownicze dla jachtów. Jest to element składowy największej w Bydgoszczy mariny wraz z przystanią i hotelem, położonej naprzeciw młynów Rothera. Wyspa Młyńska wraz z drzewostanem została w 1995 r. wpisana w całości do rejestru zabytków.

- Po wysłuchaniu obszernej informacji podeszliśmy do ostatniego obiektu na naszej trasie, młynów.

Młyny Rothera – dawne młyny zbożowe położone na Wyspie Młyńskiej. Obecnie obiekt ekspozycyjny z wystawami, salami konferencyjnymi, w którym odbywają się imprezy kulturalne, wystawy, spotkania itp. Młyny Rothera znajdują się w środkowej części Wyspy Młyńskiej, bezpośrednio sąsiadując z nurtem rzeki. Od północy otacza je Brda, a od zachodu Kanał Zbożowy.

Młyn Rothera złożony jest z trzech brył: budynku głównego oraz skrzydeł zach. i wschodniego. Budynek główny posiada konstrukcję murowaną z cegły. Jest to czterokondygnacyjny, podpiwniczony gmach nakryty dachem dwuspadowym. Pod oknami od wysokości I piętra posiada ceglane gzymsy, a w zwieńczeniu elewacji konsolowy gzyms podokapowy. W budynku zachowany jest układ wnętrza z galeriami na każdej kondygnacji. Skrzydła wschodnie i zachodnie wykonano w konstrukcji szachulcowej. Są to budynki pięciokondygnacyjne.

- Po obejrzeniu rewitalizowanych wnętrz, z tarasu widokowego obejrzeliśmy panoramę miasta. Podczas odpoczynku, przy kawie, Hania podziękowała w imieniu grupy przewodniczce Łucji Umińskiej za jej autorskie oprowadzenie nas po Bydgoszczy i to na dodatek – społecznie.  
Ostatnim akordem naszej wędrówki był przemarsz (już o zmroku) na dworzec Bydgoszcz Główna, z którego pełni wrażeń (Bydgoszcz jest naprawdę ładna) powróciliśmy pociągiem do Torunia.

                                                                                   Opracował: Tadeusz Perlik.