CXVII- wycieczka piesza z cyklu „60 + z PTTK”  27 listopada 2024r. 

      Tematem 117. wycieczki krajoznawczo-pieszej z cyklu 60 + z PTTK, zorganizowanej przez Oddział Miejski PTTK w Toruniu, był Toruń Kopernika. Na trasie 5-kilometrowego spaceru uczestnicy zostali zapoznani z informacjami o obiektach upamiętniających Mikołaja Kopernika lub nawiązujących do jego osoby i dziedzictwa:

- mural Synteza nauk Kopernika

- fontanna Cosmopolis oraz planetoida Toruń

- instalacja artystyczna Helios

- zegar słoneczny Gnomon

- pomnik Mikołaja Kopernika

- portret Mikołaja Kopernika w Sali Mieszczańskiej.

 

                    Pomnik Mikołaja Kopernika.  Projekty upamiętnienia astronoma były znane już w XVIII wieku, jednak zdały się urzeczywistniać dopiero od 1809 roku, kiedy Toruń stał się na krótko siedzibą Rady Stanu, rządu Księstwa Warszawskiego. Głównym projektodawcą pomysłu był Stanisław Staszic i Rada  przyjęła jego projekt 11 maja 1809 roku. Zaplanowano wmurowanie kamienia węgielnego na 15 sierpnia (dzień urodzin Napoleona), ostatecznie aktu wmurowania dokonano 20 września 1809 roku.

Z miejsca gdzie miał stanąć pomnik Kopernika, usunięto ostatni pręgierz i przygotowano skrytkę wymurowaną sumptem 1.000 cegieł, 12 fur kamienia polnego, 2 beczki wapna i 4 beczki piasku. Uroczyście złożona skrzynka zawierała "flaszkę cylindryczną ze szkła białego", a w niej obok medalu pamiątkowego warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, także pięć mosiężnych tabliczek z tekstem uchwały Rady Stanu z 11 maja 1809 roku. Tabliczki te i inne wmurowane przedmioty zostały wydobyte przy okazji układania nowego wodociągu w 1827 roku.  

Dalsze wydarzenia w kraju oraz ponowne  przywrócenie Torunia Prusom, spowodowały zaniechanie realizacji pomysłu budowy pomnika. Zgromadzone niewielkie środki przeznaczono na budowę pomnika w Warszawie, który odsłonięto w 1830 roku. 19 lutego 1839 roku zebrało się 12 zacnych obywateli Torunia (burmistrz, 2 profesorów gimnazjum, kilku kupców i fabrykant – Gustaw Weese, właściciel wytwórni pierników), którzy założyli Denkmalverein – towarzystwo budowy pomnika. Protektorat honorowy nad realizacją pomnika objął następca tronu, późniejszy król Prus Fryderyk Wilhelm IV. Ogłoszono zbiórkę pieniędzy na pomnik w Prusach i poza ich granicami. 

Dzieło zamierzano ukończyć w 1843 roku, w którym przypadała 400 rocznica śmierci Kopernika. Jednak zebrano zbyt małą ilość pieniędzy i kontynuowano dalej ich zbiórkę. Równocześnie u berlińskich rzeźbiarzy (Christiana) Friedricha Abrahama Tiecka i Johanna Heinricha Stracka  zamówiono projekt pomnika.

Po sporządzeniu modelu gipsowego został on odlany w brązie w giserni Fischera w Berlinie. W dniach 24 – 25 października 1853 roku odbyły się uroczystości związane z odsłonięciem pomnika Kopernika. Koszty wystawienia pomnika wyniosły 10.500 talarów, z czego m.in. sumę 3.500 talarów przekazał król Prus, 2.700 zebrano w państwie pruskim, 83 w Królestwie Polskim, 2.000 w Rosji (dużą część przekazał car Mikołaj), 150 w Holandii, 53 w Szkocji oraz 50 w Ameryce Południowej. Nikły udział  w kosztach budowy pomnika miał Toruń i jego obywatele, którzy uzbierali 392 talary.

Inskrypcja na pomniku: "Nicolaus Copernicus Thorunensis, Terrae Motor Solis Caelique Stator" ("Mikołaj Kopernik, torunianin, Ruszył Ziemię, wstrzymał Słońce i niebiosa") jest autorstwa dra Karla (Rudolfa) Brohma. 19 stycznia 1972 roku 2 amerykańskich astronautów David Scott i Alfred Worden z księżycowej misji Apollo 15 złożyło wiązankę kwiatów pod pomnikiem astronoma (Henryk Miłoszewski©).

 

Przebieg trasy do wpisania w książeczkach OTP:

27.11.2024r. Toruń, Polomarket ul. Bażyńskich, Szpital Miejski, ul. Batorego, wzdłuż Strugi Toruńskiej, Staw Kaszownik, pl. Rapackiego, Dolina Marzeń, Rynek Staromiejski, Muzeum Okręgowe. („Toruń Kopernika” – 60+ z PTTK)  - 5km

 

Następna wycieczka 4 grudnia 2024r.

Spotykamy się o godz. 10 .00 – przy Dworcu PKP Toruń Miasto, pl. 18 Stycznia

Tematem wycieczki będzie Toruń miasto Hanzy

(w planie quest ”Toruń – miasto Nowej Hanzy”).

Długość przejścia wyniesie ok. 5 km.

Wycieczkę poprowadzi przodownik turystyki pieszej Teresa  Karasiewicz.

Dojazd tramwajami nr 1, 5, 6.  Wysiadamy na przystanku „Dworzec Miasto”.